Sổ tay chính sách tiền mã hóa của bang: 5 giải pháp các bang nên triển khai để thúc đẩy đổi mới tiền mã hóa một cách có trách nhiệm

Luật liên bang về tiền mã hóa đang được xúc tiến mạnh mẽ. Chỉ trong vòng ba tháng vừa qua, Tổng thống Trump đã ký ban hành Đạo luật “Hướng dẫn và Thiết lập Đổi mới Quốc gia cho Stablecoin Hoa Kỳ” (GENIUS), đồng thời Hạ viện cũng đã thông qua Đạo luật “Làm rõ Thị trường Tài sản Số” (CLARITY) với sự đồng thuận áp đảo từ cả hai đảng.

Dù vậy, chính phủ liên bang không phải là tổ chức duy nhất tại Mỹ xây dựng khung pháp lý cho ngành tiền mã hóa. Trong năm 2024, 27 tiểu bang và Washington D.C. đã thông qua tổng cộng 57 dự luật liên quan đến tiền mã hóa.

Mặc dù luật liên bang tập trung vào bảo vệ người tiêu dùng, minh bạch quy định và thúc đẩy đổi mới đã giảm mạnh, thậm chí xóa bỏ hoàn toàn nhu cầu xây dựng chế độ quản lý tiền mã hóa của từng tiểu bang, các bang vẫn có thể tiếp tục đóng vai trò tích cực, thúc đẩy đổi mới có trách nhiệm cho lĩnh vực này.

Dưới đây là năm giải pháp chủ động, nhắm đúng trọng tâm — dựa trên các ví dụ thực tế — mà các tiểu bang có thể áp dụng để bảo vệ người dân và hỗ trợ doanh nghiệp blockchain địa phương.

1. Áp dụng DUNA

Khác với doanh nghiệp truyền thống, các mạng lưới blockchain phi tập trung không có Hội đồng Quản trị hay CEO. Thay vào đó, mạng lưới này hướng đến loại bỏ cơ chế kiểm soát tập trung, chuyển giao quyền quản trị cho người dùng thông qua tổ chức tự trị phi tập trung, gọi là DAO (đọc là “đao”).

Nếu thiếu DAO, blockchain có nguy cơ bị các thế lực tập trung chi phối, dẫn đến “phong kiến internet” như hiện nay; quản trị bởi một số ông vua: thời kỳ thống trị của Meta, Google, Amazon và các tập đoàn lớn khác. Mô hình doanh nghiệp tập trung, khai thác này không tốt cho người dùng hoặc cho đổi mới. Nếu các ông lớn công nghệ sở hữu mạng lưới blockchain, internet dựa trên blockchain (web3) sẽ lặp lại những vấn đề của không gian số hiện nay: giám sát, tội phạm mạng, kiểm duyệt, trục lợi giá trị — và còn nhiều vấn đề khác.

Trao quyền quản trị cho người dùng, DAO có thể hiện thực hóa lời hứa cốt lõi của internet: mở, phi tập trung, do người dùng làm chủ. Tuy nhiên, DAO hiện phải đối diện với nhiều thách thức. Gần đây, một số DAO thậm chí còn là đối tượng của các vụ kiện tụng và hành động quản lý. Trong năm vừa qua, một tòa án phán quyết rằng mọi hình thức tham gia DAO (kể cả đăng bài công khai) đều có thể khiến thành viên chịu trách nhiệm pháp lý với hành vi của người khác, theo luật đối tác chung. Điều này tạo ra rủi ro pháp lý lớn cho các thành viên DAO và làm suy giảm tính khả thi của mô hình. DAO cũng gặp phải những vướng mắc thực tế — như không thể ký hợp đồng với bên thứ ba.

May mắn là đã có giải pháp cho các vấn đề này. Tháng 3 năm 2024, Wyoming trở thành tiểu bang đầu tiên ban hành Đạo luật Hiệp hội Phi lợi nhuận Phi tập trung chưa đăng ký, gọi là DUNA. DUNA cho phép mạng lưới blockchain giữ vững tính phi tập trung mà vẫn đảm bảo tuân thủ luật pháp. DUNA công nhận DAO là pháp nhân, cho phép DAO ký hợp đồng với bên thứ ba, xuất hiện trước tòa, thực hiện nghĩa vụ thuế, đồng thời bảo vệ DAO khỏi rủi ro từ hành vi của thành viên. Nói ngắn gọn, DUNA đặt DAO ngang hàng với các loại hình doanh nghiệp như LLC.

DUNA đang lan rộng. Tháng trước, Uniswap DAO (cơ quan quản trị của giao thức tài chính phi tập trung Uniswap) đã biểu quyết gần như tuyệt đối (52.968.177 phiếu thuận, 0 phiếu chống) để áp dụng DUNA đăng ký tại Wyoming làm cấu trúc pháp lý cho Uniswap Governance Protocol. DUNA giúp Uniswap duy trì quản trị phi tập trung, đồng thời có thể thuê nhà cung cấp dịch vụ, đáp ứng quy định và nhiều tính năng khác. Các dự án mới cũng lựa chọn mô hình này.

DUNA càng được áp dụng rộng rãi, DAO càng có khả năng cạnh tranh với các mạng lưới doanh nghiệp và góp phần tạo ra một internet mở, do người dùng kiểm soát. Luật DUNA tiên phong của Wyoming dựa trên nhiều năm phát triển, từ việc ban hành quy định về hiệp hội phi lợi nhuận chưa đăng ký (UNA). Các bang có khung pháp lý UNA cũng có thể tận dụng tiềm năng web3 bằng cách áp dụng DUNA. Hợp lực lại, điều này sẽ thúc đẩy quá trình chấm dứt di cư tiền mã hóa ra nước ngoài và củng cố vị thế của Mỹ là trung tâm tiền mã hóa toàn cầu.

2. Đảm bảo luật hiện hành không phân loại sai, đồng thời không đối xử sai với token

Token là bản ghi dữ liệu ghi nhận thông tin về số lượng hoặc quyền hạn. Điểm khác biệt của token so với các bản ghi số hóa thông thường là, nhờ tồn tại trên blockchain phi tập trung, token chỉ có thể thay đổi theo các quy tắc định sẵn. Các quy tắc này được thực thi bởi phần mềm tự động mà không ai kiểm soát, vì thế token có thể mang lại cho người sở hữu quyền sở hữu tài sản số có hiệu lực.

Dù token được chia thành bảy loại, ứng dụng thực tế của token là vô hạn. Và — trái với quan niệm phổ biến cho rằng token chỉ là memecoin giao dịch hoặc giống bitcoin — nhiều loại token phổ biến không mang tính chất tài chính. Lấy ví dụ, token arcade. Đúng như tên gọi, token arcade giống với đồng xu kim loại từng dùng tại các máy chơi game. Chúng tạo ra tiện ích trong hệ thống, như một trò chơi, và không phải để đầu cơ hoặc đầu tư. Ví dụ điển hình là vàng số trong thế giới ảo và điểm thành viên trong chương trình khách hàng thân thiết.

Blackbird là ứng dụng tích điểm khách hàng cho nhà hàng, trao điểm cho khách và doanh thu cho nhà hàng. Token arcade của Blackbird, FLY, được dùng để khuyến khích tương tác giữa nhà hàng và khách. Khách hàng có thể dùng FLY để mua cà phê lạnh và nhận thưởng. Nhờ đó, FLY giúp quán cà phê hoặc tiệm pizza địa phương giữ chân khách, đồng thời thưởng cho người tiêu dùng ủng hộ doanh nghiệp nhỏ.

Cũng như token arcade, token sưu tầm không phải là công cụ tài chính. Được gọi là “token không thể thay thế” hay NFT, loại token này có giá trị từ việc ghi nhận quyền sở hữu tài sản hoặc quyền lợi. Token sưu tầm có thể xác nhận quyền sở hữu bài hát, vé hòa nhạc hoặc bất cứ vật phẩm, quyền lợi độc nhất nào.

Hiển nhiên, điểm thưởng của nhà hàng hay quyền sở hữu bài hát không phải là công cụ tài chính như cổ phiếu công ty hay trái phiếu doanh nghiệp; token arcade và token sưu tầm không mang lại, không hứa hẹn hoặc ngụ ý lợi nhuận tài chính. Ngoài ra còn rất nhiều ví dụ về token phi đầu cơ khác, từ chứng chỉ định danh đến tài sản trong game và hơn thế nữa.

Với token arcade, token sưu tầm và các tài sản số phi đầu cơ khác, việc không nhầm lẫn chúng với công cụ tài chính là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, nhiều tiểu bang lại dùng một thuật ngữ duy nhất như “tài sản tài chính” để mô tả tất cả token. Hệ quả là cá nhân và doanh nghiệp dùng các token phi tài chính vẫn phải tuân thủ quy định dành cho tổ chức tài chính.

Luật phân loại sai token — hoặc áp dụng một định nghĩa duy nhất cho tất cả — sẽ dẫn tới đối xử sai. Hậu quả có thể rất khó lường.

Ví dụ, chủ quán cà phê phải xin giấy phép dịch vụ tài chính để triển khai chương trình khách hàng thân thiết. Hay nhạc sĩ phải xin phép cơ quan quản lý tài chính địa phương mới được phát hành token đại diện cho bài hát mới. Những yêu cầu này tạo gánh nặng cho doanh nghiệp nhỏ, nghệ sĩ và người dùng, đồng thời không cần thiết để bảo vệ người tiêu dùng. Để ngành tiền mã hóa phát triển, cần chính sách và quy định phù hợp, giải quyết đúng rủi ro thực tế thay vì cản trở chính những doanh nghiệp sáng tạo thúc đẩy tăng trưởng cho tiểu bang.

Một ví dụ về luật tiểu bang phù hợp là Đạo luật Tài sản Số và Bảo vệ Người tiêu dùng Illinois (DACPA), do Thống đốc Pritzker ký thành luật vào tháng 8 năm 2025. DACPA nhận diện rủi ro khác nhau giữa các loại token, quy định loại trừ đối với doanh nghiệp sử dụng token arcade, token sưu tầm và các token không phục vụ đầu cơ tài chính, vì vậy không mang những rủi ro mà chế độ này nhằm kiểm soát. Các bang khác nên học theo Illinois, đảm bảo luật phân loại và xử lý token hợp lý.

3. Thành lập tổ chuyên trách blockchain

Rất nhiều trường hợp, luật tiểu bang mâu thuẫn nhau tạo ra hệ thống quy định chồng chéo, giúp các tập đoàn lớn — vốn có nguồn lực tuân thủ — chiếm ưu thế, gây khó khăn cho doanh nghiệp nhỏ. May mắn là luật liên bang đã loại bỏ phần lớn nhu cầu từng bang phải xây dựng khung pháp lý tiền mã hóa riêng. Tuy nhiên, với một số vấn đề nhất định, các bang vẫn nên giữ vai trò “phòng thí nghiệm” cho đổi mới chính sách, như ẩn dụ của Thẩm phán Louis D. Brandeis.

Để xác định một bang có nên thử nghiệm hay không, bước đầu tiên là thành lập tổ chuyên trách blockchain. Tổ chuyên trách giúp các bang thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin công-tư hiệu quả. Thành viên gồm đại diện chính quyền và doanh nghiệp, tổ này cung cấp cho thống đốc và cơ quan lập pháp thông tin về công nghệ blockchain, các ứng dụng, lợi ích, rủi ro, tác động của chính sách liên bang đến chương trình nghị sự của bang — cũng như cách bang có thể điều chỉnh chính sách phù hợp với các bang khác.

Một ví dụ điển hình về tổ chuyên trách tiền mã hóa là Nhóm Công tác Blockchain California. Năm 2018, California triển khai AB 2658, yêu cầu Bộ trưởng Cơ quan Hoạt động Chính phủ bổ nhiệm nhóm công nghệ blockchain và chủ tịch, có nhiệm vụ đánh giá ứng dụng, thách thức, cơ hội, tác động pháp lý và các vấn đề liên quan đến blockchain.

Nhóm chuyên gia 20 thành viên này đại diện cho nhiều lĩnh vực: công nghệ, kinh doanh, chính quyền, pháp lý và an ninh thông tin. Hai năm sau, nhóm công bố báo cáo gửi cơ quan lập pháp với khuyến nghị chính sách và đề xuất điều chỉnh luật hiện hành cho phù hợp với nhu cầu blockchain.

4. Thí điểm ứng dụng blockchain trong khu vực công

Các bang cũng có thể thúc đẩy đổi mới tiền mã hóa có trách nhiệm — đồng thời giải quyết các vấn đề thực tế — bằng cách thí điểm ứng dụng blockchain trong khu vực công. Các chương trình thí điểm này có hai mục đích: Thúc đẩy giáo dục về tiềm năng đa dạng của công nghệ, đồng thời chứng minh lợi ích rõ ràng cho hoạt động của chính quyền. Triển khai blockchain trong khu vực công mang lại lợi ích vượt xa từng chương trình riêng lẻ. Thông qua thực nghiệm, cơ quan nhà nước nâng cao hiểu biết về công nghệ, từ đó xây dựng chính sách phù hợp cho bang.

Đã có những ví dụ điển hình về ứng dụng blockchain trong khu vực công. Báo cáo của Nhóm Công tác California không chỉ mang tính học thuật; kết quả này đã dẫn đến các chương trình thí điểm cấp bang, như sáng kiến DMV số hóa giấy tờ xe trên blockchain nhằm giảm gian lận và tăng hiệu quả. Utah cũng đã ban hành luật yêu cầu Cục Dịch vụ Công nghệ thí điểm cấp chứng chỉ blockchain cho chương trình công. Các ứng dụng khác gồm bỏ phiếu qua blockchain cho cử tri ở nước ngoài, công khai chi tiêu ngân sách lên blockchain để tăng minh bạch, sử dụng chứng chỉ y tế xác minh kết quả xét nghiệm bảo mật riêng tư.

Thông qua việc thí điểm và mở rộng các ứng dụng này, các bang sẽ hiểu rõ hơn về tiềm năng blockchain trong khi nâng cao chất lượng dịch vụ công cho người dân.

5. Sử dụng stablecoin và phát triển cơ chế phát hành cấp bang phù hợp với GENIUS

Stablecoin mở ra cơ hội thực sự để đưa hàng tỷ người tiếp cận tiền mã hóa. Trên toàn cầu, stablecoin sẽ mang lại giao dịch nhanh hơn, tiết kiệm hơn, có thể lập trình.

Các bang cũng có thể hưởng lợi từ đồng đô la số. Stablecoin giúp cải thiện quy trình đấu thầu và chi trả trong chính phủ nhờ tiết kiệm chi phí, tăng hiệu quả và dễ kiểm toán hơn. Nếu các bang áp dụng giải pháp bảo vệ quyền riêng tư để bảo vệ dữ liệu công dân, các chương trình này sẽ mang lại lợi ích cho cả chính quyền và người dân.

Bên cạnh việc sử dụng stablecoin để cải thiện dịch vụ công, các bang còn có thể phát triển cơ chế phát hành stablecoin phù hợp với nhu cầu địa phương: GENIUS đặt ra quy tắc quốc gia cho nhà phát hành stablecoin thanh toán, đồng thời duy trì cơ chế cấp phép bang — với điều kiện nhà phát hành có tổng lượng phát hành chưa đến 10 tỷ USD, và chế độ quản lý tại bang tương đồng với khung liên bang.

Việc xác định chính xác thế nào là “tương đồng” sẽ cần thời gian. GENIUS, được cả Thượng viện và Hạ viện thông qua với sự đồng thuận lớn, đặt ra tiêu chuẩn cao cho nhà phát hành stablecoin, yêu cầu bảo đảm tài sản và minh bạch, quy định nghiêm ngặt về chống rửa tiền và xác minh khách hàng, cùng nhiều yêu cầu khác. Luật sẽ có hiệu lực từ tháng 1 năm 2027 hoặc bốn tháng sau khi cơ quan quản lý stablecoin liên bang ban hành quy định cuối cùng (tùy điều kiện nào đến trước). Trong giai đoạn chuyển tiếp, các cơ quan liên bang sẽ hoàn thiện chi tiết GENIUS, bao gồm quy định về tiêu chuẩn chế độ quản lý của bang phải đáp ứng hoặc vượt khung liên bang. Khi chính phủ liên bang triển khai GENIUS, các bang có thể chủ động nghiên cứu việc điều chỉnh hoặc phát triển luật stablecoin địa phương.

GENIUS quy định rõ các bang phải đáp ứng khung liên bang để quản lý nhà phát hành stablecoin, nhưng luật vẫn cho phép chính quyền địa phương tham gia xây dựng chính sách, định hình tương lai đồng đô la số.

Stablecoin cũng là cơ hội để các bang trở thành “phòng thí nghiệm”, thử nghiệm phát triển cơ chế phát hành stablecoin phù hợp với nhu cầu địa phương. California đã ban hành luật stablecoin. Wyoming thậm chí đã phát hành stablecoin riêng, Frontier Stable Token.

Khi các quy định liên bang về tiền mã hóa có hiệu lực, các bang có thể không còn cần xây dựng khung quản lý toàn diện riêng. Tuy nhiên, vai trò của họ vẫn rất quan trọng: Thông qua các giải pháp thiết thực, có trọng tâm, các bang có thể thúc đẩy đổi mới tiền mã hóa có trách nhiệm, đồng thời đảm bảo công dân và doanh nghiệp địa phương cùng hưởng lợi từ tương lai của internet.

Aiden Slavin là Đối tác Chính sách tại a16z crypto. Trước khi gia nhập a16z, ông từng dẫn dắt sáng kiến chính sách web3 tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới. Trước đó, ông quản lý phát triển khung chính sách và tiêu chuẩn quản trị liên quan đến ID phi tập trung. Aiden nhận bằng Thạc sĩ tại Đại học Oxford và Cử nhân tại Đại học Columbia.

Kevin McKinley là Đối tác thuộc nhóm Quan hệ Chính phủ của a16z, phụ trách kết nối với chính quyền bang và địa phương. Trước khi gia nhập Andreessen Horowitz, Kevin là Giám đốc Chính sách Công tại Meta, phụ trách dự luật tại California và vận động chính sách trên toàn quốc. Ông từng dẫn dắt vận động chính sách cho Hiệp hội Internet tại California, tập trung vào quyền riêng tư và chính sách công nghệ tại Phòng Thương mại California. Kevin bắt đầu sự nghiệp với vai trò luật sư tranh tụng, xử lý cả vụ dân sự và hình sự.

Quan điểm trong bài viết là của cá nhân thuộc AH Capital Management, L.L.C. (“a16z”) được trích dẫn và không đại diện cho quan điểm của a16z hoặc các bên liên quan. Một số thông tin trong bài được lấy từ nguồn bên thứ ba, bao gồm các công ty của quỹ do a16z quản lý. Dù nguồn được cho là đáng tin cậy, a16z không xác minh độc lập và không đảm bảo độ chính xác, tính kịp thời hoặc phù hợp của thông tin cho từng trường hợp. Nội dung này cũng có thể chứa quảng cáo bên thứ ba; a16z không kiểm duyệt và không xác nhận nội dung quảng cáo.

Quan điểm trong bài viết là của cá nhân thuộc AH Capital Management, L.L.C. (“a16z”) được trích dẫn và không đại diện cho quan điểm của a16z hoặc các bên liên quan. Một số thông tin trong bài được lấy từ nguồn bên thứ ba, bao gồm các công ty của quỹ do a16z quản lý. Dù nguồn được cho là đáng tin cậy, a16z không xác minh độc lập và không đảm bảo độ chính xác, tính kịp thời hoặc phù hợp của thông tin cho từng trường hợp. Nội dung này cũng có thể chứa quảng cáo bên thứ ba; a16z không kiểm duyệt và không xác nhận nội dung quảng cáo.

Bạn nên tham khảo ý kiến chuyên gia của mình về các vấn đề này. Việc đề cập đến chứng khoán hoặc tài sản số chỉ mang tính minh họa, không phải là khuyến nghị đầu tư hay đề nghị dịch vụ tư vấn đầu tư. Ngoài ra, nội dung này không nhằm vào hoặc dành cho nhà đầu tư hiện tại hoặc tiềm năng, và không nên sử dụng khi ra quyết định đầu tư vào bất kỳ quỹ nào do a16z quản lý. (Việc chào bán đầu tư vào quỹ a16z chỉ thực hiện qua bản ghi nhớ chào bán riêng, hợp đồng đăng ký và tài liệu liên quan khác của quỹ, và cần đọc đầy đủ toàn bộ.) Các khoản đầu tư hoặc công ty được đề cập không đại diện cho toàn bộ khoản đầu tư của quỹ a16z, và không đảm bảo các khoản đầu tư sẽ có lợi nhuận hoặc các khoản đầu tư khác trong tương lai sẽ có đặc điểm hoặc kết quả tương tự. Danh sách khoản đầu tư của quỹ Andreessen Horowitz (trừ các khoản đầu tư chưa được phép công khai hoặc chưa công bố với tài sản số niêm yết) có tại https://a16z.com/investment-list/.

Nội dung bài viết chỉ có giá trị tại thời điểm công bố. Mọi dự báo, ước tính, dự toán, mục tiêu, triển vọng và/hoặc quan điểm trong tài liệu này có thể thay đổi mà không cần thông báo trước và có thể khác hoặc đối lập với ý kiến của người khác. Xem thêm tại https://a16z.com/disclosures/ để biết thông tin quan trọng.

Lưu ý pháp lý:

1. Bài viết được đăng lại từ [a16zcrypto]. Bản quyền thuộc về tác giả gốc [Aiden Slavin và Kevin McKinley]. Nếu có ý kiến về việc đăng lại này, vui lòng liên hệ đội ngũ Gate Learn, chúng tôi sẽ xử lý kịp thời.
2. Lưu ý pháp lý: Quan điểm và ý kiến trong bài viết chỉ phản ánh ý kiến cá nhân của tác giả, không phải lời khuyên đầu tư.
3. Bản dịch sang các ngôn ngữ khác do đội ngũ Gate Learn thực hiện. Trừ khi được thông báo, nghiêm cấm sao chép, phân phối hoặc đạo văn các bài dịch.