Thuật Ngữ Giao Dịch Cốt Lõi

Sàn Giao Dịch Tiền Mã Hóa

Sàn giao dịch tiền mã hóa là nền tảng chuyên biệt để giao dịch tài sản số. Các sàn này cho phép người dùng trao đổi giữa các loại tiền mã hóa khác nhau, hoặc chuyển đổi giữa tiền pháp định và tiền mã hóa. Hầu hết các nền tảng đều hỗ trợ giao dịch Bitcoin, vì Bitcoin thường là cửa ngõ để mua các loại tiền số khác. Nhiều sàn mang tính phi tập trung, hỗ trợ giao dịch ngang hàng. Tuy nhiên, do một số nền tảng có thể ngừng hoạt động bất ngờ, nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ trước khi gửi tiền.

Cặp Giao Dịch

Cặp giao dịch là khái niệm nền tảng trong giao dịch tiền mã hóa, liên quan đến hai loại tiền số khác nhau. Ví dụ, BTC/USDT là cặp giao dịch phổ biến gồm Bitcoin (BTC) và Tether (USDT). Nếu nhà đầu tư sở hữu một tài sản trong cặp này, họ có thể giao dịch để nhận tài sản còn lại. Cơ chế này giúp quá trình chuyển đổi giữa các loại tiền mã hóa trở nên đơn giản hơn.

Stablecoin

Stablecoin là loại tiền mã hóa đặc biệt được neo giá vào một tài sản khác, ví dụ như vàng hoặc tiền pháp định. Mục tiêu của cấu trúc này là duy trì sự ổn định giá, tránh biến động mạnh như Bitcoin hay Ethereum. Các stablecoin phổ biến gồm Tether (USDT) và USD Coin (USDC), thường giữ tỷ giá 1:1 với đồng đô la Mỹ. Stablecoin đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái crypto, mang lại nơi lưu trữ giá trị ổn định và phương tiện giao dịch hiệu quả cho nhà đầu tư.

Shitcoin

Shitcoin—hay scam coin, junk coin—là các token không có giá trị thực, được tạo ra chủ yếu để lừa đảo nhà đầu tư. Những dự án này thường thiếu nền tảng kỹ thuật hoặc mô hình kinh doanh rõ ràng, chỉ dựa vào sự thổi phồng và những lời hứa suông. Nhà đầu tư tiền mã hóa cần nhận biết và tránh xa shitcoin, bởi chúng dễ gây mất mát tài chính nghiêm trọng.

NFT (Non-Fungible Token)

NFT (non-fungible token) là chứng nhận quyền sở hữu tài sản số duy nhất. Khác với tiền mã hóa có thể thay thế, mỗi NFT đều độc nhất và được ghi nhận trên blockchain. NFT có thể đại diện cho tác phẩm nghệ thuật số, âm nhạc, vật phẩm trong game... Công nghệ này mở ra cơ hội cho các nhà sáng tạo kiếm tiền từ tác phẩm, đồng thời cung cấp cho nhà sưu tập cách đầu tư và xây dựng bộ sưu tập mới.

Altcoin

Altcoin là từ ghép của "alternative" và "coin," chỉ bất kỳ loại tiền mã hóa nào ngoài Bitcoin. Thuật ngữ này gồm cả các đồng lớn như Ethereum, Litecoin, và hàng loạt dự án mới. Altcoin đa dạng hóa thị trường crypto, thúc đẩy ứng dụng và đổi mới công nghệ.

Vốn Hóa Thị Trường

Vốn hóa thị trường là chỉ số quan trọng dùng để đánh giá tổng giá trị của một loại tiền mã hóa. Chỉ số này được tính bằng cách nhân nguồn cung lưu hành với giá thị trường hiện tại. Nhà đầu tư dựa vào vốn hóa thị trường để xác định quy mô và sức ảnh hưởng của tài sản số. Tuy vậy, vốn hóa thị trường không phản ánh đầy đủ giá trị thực hoặc triển vọng dài hạn của một dự án.

KYC (Know Your Customer)

KYC (Know Your Customer) là quy định yêu cầu các doanh nghiệp xác minh danh tính khách hàng. Tại các sàn giao dịch crypto, quá trình này thường yêu cầu cung cấp giấy tờ tùy thân do cơ quan nhà nước cấp hoặc các bằng chứng nhận diện khác. KYC giúp phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, các hoạt động phi pháp và bảo vệ tài sản người dùng.

HODL

"HODL" xuất phát từ lỗi đánh máy của từ "hold" và trở thành khẩu hiệu trong cộng đồng crypto. Thuật ngữ này đề cập đến chiến lược nắm giữ tài sản mã hóa dài hạn, bất chấp biến động thị trường ngắn hạn. HODL thể hiện niềm tin vào giá trị lâu dài của tiền mã hóa và khuyến khích nhà đầu tư giữ vững lập trường khi thị trường biến động.

Pump

Pump là hiện tượng giá tiền mã hóa tăng mạnh và liên tục, thường do lực mua lớn hoặc tin tức tích cực. Dù pump có thể mang lại lợi nhuận lớn ngắn hạn, nó cũng tiềm ẩn rủi ro khi giá đảo chiều nhanh chóng.

Thanh Khoản

Thanh khoản thể hiện mức độ dễ dàng chuyển đổi tiền mã hóa thành tiền mặt hoặc tài sản khác mà không làm giá biến động lớn. Thanh khoản cao chỉ thị trường ổn định, giao dịch thuận lợi; thanh khoản thấp dẫn đến biến động giá mạnh và khó giao dịch. Đây là chỉ số quan trọng về sức khỏe thị trường crypto.

Whale

Trong crypto, "whale" là cá nhân hoặc tổ chức nắm giữ lượng lớn tài sản số. Những chủ sở hữu lớn này có thể khiến thị trường biến động mạnh thông qua các lệnh mua bán lớn, và hoạt động của họ thường được theo dõi sát sao vì có thể tạo ra biến động giá đáng kể.

Airdrop

Airdrop là chương trình khuyến mãi, nơi dự án phát miễn phí tiền mã hóa hoặc token cho các địa chỉ ví được chọn. Mục tiêu là tăng nhận diện, mở rộng người dùng hoặc thưởng cho khách hàng hiện hữu. Người tham gia có thể phải thực hiện các thao tác như chia sẻ nội dung lên mạng xã hội. Nhà đầu tư nên thận trọng với airdrop và không bao giờ chia sẻ thông tin nhạy cảm hay khóa riêng tư.

Arbitrage

Arbitrage là hoạt động khai thác chênh lệch giá giữa các thị trường hoặc sàn giao dịch để thu lợi nhuận không rủi ro. Trong crypto, giá giữa các sàn khác nhau thường tạo cơ hội arbitrage. Hoạt động này giúp cân bằng giá và nâng cao hiệu quả toàn thị trường.

Lệnh Thị Trường

Lệnh thị trường là yêu cầu giao dịch ngay với giá tốt nhất hiện có. Trong thị trường crypto biến động nhanh, nhà đầu tư dùng lệnh thị trường để đảm bảo khớp lệnh nhanh, dù có thể phải chấp nhận mức giá không tối ưu. Loại lệnh này phù hợp khi cần giao dịch tức thời.

Basis

Basis thể hiện sự chênh lệch giữa giá giao ngay của tiền mã hóa và giá hợp đồng tương lai tương ứng. Đây là khái niệm cốt lõi trong giao dịch phái sinh, phản ánh kỳ vọng thị trường về biến động giá tương lai. Basis dương nghĩa là giá hợp đồng tương lai cao hơn giá giao ngay; basis âm thì ngược lại. Theo dõi basis giúp nhà giao dịch nhận diện xu hướng quan trọng.

Đốt Token

Đốt token là quá trình loại bỏ vĩnh viễn token khỏi lưu thông, thường bằng cách chuyển về địa chỉ không thể truy cập. Việc giảm nguồn cung có thể giúp tăng giá trị token còn lại. Đốt token thường được dùng làm biện pháp giảm phát để hỗ trợ hoặc nâng cao giá trị thị trường.

Smart Contract

Smart contract là chương trình tự động thực thi trên blockchain, đảm bảo các điều khoản thỏa thuận được thực hiện khi đủ điều kiện xác định trước. Công nghệ này vận hành giao dịch phi tập trung, tự động và là nền tảng của DeFi, NFT, cùng nhiều ứng dụng crypto khác. Smart contract giúp tăng hiệu quả, giảm rủi ro lỗi thủ công hoặc thao túng.

Whitepaper

Whitepaper là tài liệu chuyên sâu do dự án tiền mã hóa hoặc blockchain phát hành, trình bày về công nghệ, mục tiêu, chiến lược, tokenomics... Đây là nguồn tham khảo quan trọng cho nhà đầu tư, lập trình viên muốn hiểu rõ dự án. Whitepaper tốt làm rõ cách dự án giải quyết vấn đề thực tế và mô hình công nghệ, kinh tế vận hành ra sao. Whitepaper của Bitcoin, "Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System," là ví dụ nổi bật nhất ngành.

Cryptocurrency Broker

Cryptocurrency broker là đơn vị trung gian giữa nhà đầu tư và thị trường tài sản số. Broker cung cấp dịch vụ giao dịch qua quầy (OTC), cho phép khách hàng mua bán số lượng lớn tiền mã hóa trực tiếp, không qua sàn truyền thống. Giải pháp này đặc biệt phù hợp với khách hàng tổ chức và cá nhân có tài sản lớn cần giao dịch khối lượng lớn mà không làm biến động giá thị trường.

AML (Anti-Money Laundering)

AML (Anti-Money Laundering) là hệ thống quy định, quy trình nhằm ngăn chặn dòng tiền bất hợp pháp vào hệ thống tài chính. Trong crypto, AML ngày càng quan trọng do tính ẩn danh của tài sản số. Các nhà cung cấp dịch vụ và sàn giao dịch phải áp dụng nghiêm ngặt các biện pháp AML, như xác minh khách hàng và báo cáo giao dịch bất thường.

Bearish

"Bearish" mô tả thị trường hoặc tài sản có xu hướng giảm giá. Trong crypto, thị trường gấu là thời kỳ giá giảm kéo dài, tâm lý bi quan, giao dịch suy giảm. Việc nhận biết tâm lý thị trường là yếu tố then chốt để xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả.

Bullish

"Bullish" đối lập với bearish, thể hiện thị trường hoặc tài sản đang tăng giá. Thị trường bò đặc trưng bởi sự lạc quan, giao dịch sôi động và giá liên tục tăng. Các động lực chính gồm chính sách pháp lý thuận lợi, đổi mới công nghệ và sự chấp nhận rộng rãi.

Biểu Đồ Nến

Biểu đồ nến là công cụ phân tích giá phổ biến, mỗi "nến" thể hiện biến động giá trong một khoảng thời gian nhất định. Thân nến biểu thị giá mở và giá đóng; bóng nến cho thấy giá cao nhất, thấp nhất. Nến xanh hoặc trắng biểu thị tăng giá; nến đỏ hoặc đen báo hiệu giảm giá. Biểu đồ nến giúp nhà giao dịch nhận diện xu hướng và ra quyết định sáng suốt.

Nguồn Cung Tối Đa

Nguồn cung tối đa là số lượng lớn nhất của một loại tiền mã hóa có thể tồn tại, thường được quy định ngay từ khi ra mắt và ghi trong mã nguồn. Ví dụ, nguồn cung tối đa của Bitcoin là 21 triệu. Giới hạn này tạo ra sự khan hiếm, góp phần duy trì hoặc tăng giá trị token.

Nguồn Cung Lưu Hành

Nguồn cung lưu hành là số lượng tiền mã hóa hiện có sẵn để giao dịch. Con số này không gồm các token bị khóa, chưa phát hành hoặc đã mất, là chỉ số quan trọng khi tính vốn hóa thị trường và đánh giá cung cầu thực tế.

Lệnh Giới Hạn

Lệnh giới hạn cho phép nhà giao dịch đặt mức giá mình mong muốn khi mua hoặc bán tiền mã hóa. Lệnh chỉ được thực hiện khi thị trường đạt hoặc vượt mức giá đặt, giúp kiểm soát tốt hơn kết quả giao dịch. Loại lệnh này phù hợp với người ưu tiên giá mục tiêu thay vì tốc độ khớp lệnh.

Tiền Pháp Định

Tiền pháp định là đơn vị tiền do chính phủ phát hành, như đô la Mỹ, euro, nhân dân tệ. Trong crypto, "fiat" để phân biệt giữa tiền truyền thống và tài sản số. Nhiều sàn cung cấp cặp giao dịch fiat-crypto để hỗ trợ chuyển đổi thuận tiện.

Fork

Fork là cập nhật giao thức có thể chia blockchain thành hai chuỗi riêng biệt. Soft fork vẫn tương thích ngược; hard fork tạo chuỗi mới không tương thích. Fork có thể tạo ra tài sản số mới, ví dụ Bitcoin Cash (BCH) là hard fork của Bitcoin (BTC).

FAQ

"Crypto" nghĩa là gì?

"Crypto" là cách gọi tắt của cryptocurrency—tài sản số, tài sản ảo. Thuật ngữ này cũng chỉ công nghệ mã hóa dùng để bảo vệ thông tin.

Tiền mã hóa có giống tiền ảo không?

Tiền mã hóa là một dạng của tiền ảo, nhưng không phải mọi loại tiền ảo đều là tiền mã hóa. Tiền mã hóa sử dụng công nghệ blockchain, phi tập trung, còn tiền ảo là khái niệm rộng hơn, gồm cả tài sản tập trung như điểm thưởng trong game.

Từ tiếng Anh của tiền mã hóa là gì?

Tiếng Anh gọi là "Cryptocurrency," thường dùng số nhiều là "Cryptocurrencies." Ngoài ra còn dùng "crypto" hoặc "cryptographic currency."