Giá trị khai thác từ Oracle (OEV): Doanh thu tiềm ẩn và xu hướng mới trong DeFi, nghiên cứu chuyên sâu

Oracle Extractable Value (OEV) là một phân nhánh của Maximal Extractable Value (MEV). OEV thể hiện giá trị có thể khai thác khi giao thức nhận thông tin cập nhật từ các oracle giá, vừa mở ra thách thức mới lẫn cơ hội lớn trong hệ sinh thái DeFi.

1. Tổng quan về OEV

Định nghĩa

OEV là một dạng MEV chuyên biệt, phát sinh khi giao thức nhận thông tin cập nhật từ oracle giá. Thường gặp nhất trong các sự kiện thanh lý trên nền tảng cho vay và các hoạt động arbitrage ở DEX. Oracle blockchain hỗ trợ giao thức DeFi tính toán giá trị tài sản thế chấp, khoản vay, hoặc hoạt động pool thanh khoản, cung cấp dữ liệu giá có thể kích hoạt các sự kiện.

Cơ chế vận hành OEV

Quy trình khai thác OEV cơ bản gồm:

1. Cập nhật giá: Oracle (Chainlink, Pyth,…) gửi dữ liệu giá tới giao thức DeFi
2. Kích hoạt: Dữ liệu mới chạm ngưỡng sự kiện — thanh lý hoặc arbitrage
3. Xử lý: Người thanh lý trả nợ để nhận tài sản thế chấp với khoản thưởng, bot arbitrage hoán đổi token hưởng lợi từ chênh lệch giá
4. Khai thác MEV: Các searcher cạnh tranh bằng mức “bid” cao với block builder để được xác nhận giao dịch

Thách thức và cơ hội của OEV

Các vấn đề lớn mà OEV đang đối mặt trong hệ sinh thái DeFi gồm:

• Rò rỉ giá trị: Aave và Compound lần lượt đã mất hơn 100 triệu USD cho nhóm khai thác MEV
• Chi phí thực thi vượt nhu cầu: Giao thức cho vay trả mức phần trăm cố định để khuyến khích thanh lý kịp thời, nhiều trường hợp vượt quá giá trị khoản vay
• Arbitrage do độ trễ oracle: Sàn perpetual dễ tồn tại chênh lệch giá do thời gian khối và phí gas
• Khai thác giá trị LP: LP mất cơ hội arbitrage đáng lẽ có thể phân phối lại cho họ

Việc triển khai giải pháp khai thác OEV đem lại nhiều lợi ích:

• Đa dạng nguồn doanh thu: Tạo thu nhập bền vững cho giao thức, thay vì toàn bộ rơi vào nhóm MEV
• Giảm tiền phạt: Có thể giảm phạt thanh lý 5–10%, tiết kiệm chi phí cho người dùng
• Giảm phí giao dịch: Giao thức perpetual trả lại giá trị arbitrage cho LP, từ đó giảm phí
• Cải thiện oracle: Đấu giá chuyên biệt OEV giúp giảm độ trễ
• Bền vững DeFi: Giá trị tái khai thác duy trì vận hành và tăng động lực cho người dùng

Mặc dù lợi ích lớn, OEV vẫn tồn tại nhiều thách thức:

• Độ trễ oracle: Đấu giá làm tăng độ trễ, cần tối ưu thưởng thanh lý
• Bảo mật: Phải đảm bảo triển khai không ảnh hưởng đến hệ thống oracle
• Phức tạp vận hành: Thiết kế giải pháp MEV phức tạp, đặc biệt với môi trường mới như Non-EVM
• Tối ưu hóa: Giao thức cần cân bằng giữa khai thác MEV và rủi ro nợ xấu, bot tấn công

2. Bức tranh giải pháp OEV

Hệ sinh thái OEV phát triển nhanh, nhiều giải pháp sáng tạo giúp giao thức thu hồi giá trị thất thoát. Mỗi phương án có cách tiếp cận, kiến trúc kỹ thuật, và giá trị nổi bật riêng. Cùng phân tích chi tiết:

UMA’s Oval: Đơn vị tiên phong đấu giá OEV

Nguồn: Uma Project

Kiến trúc lõi

• Thiết kế wrapper: Oval bọc quanh nguồn giá Chainlink, chặn cập nhật oracle trước khi vào giao thức
• Tích hợp MEV-Share: Tận dụng hạ tầng Flashbots MEV-Share để đấu giá sealed-bid cho quyền thực thi
• Khung hợp đồng thông minh: Giao dịch hai pha, bidder thắng thực thi sự kiện và chuyển lại lợi nhuận

Tính năng kỹ thuật nổi bật

• Tham số đấu giá linh hoạt: Có thể chỉnh thời lượng đấu giá (1–2 block), cân bằng giữa khai thác MEV và rủi ro độ trễ oracle
• Chia lợi nhuận động: 90% doanh thu trả về giao thức, 10% cho hạ tầng
• Hệ thống dự phòng: Tự động fallback nếu không có bid, đảm bảo tiến trình cập nhật oracle liên tục

Giới hạn

• Dành riêng Chainlink: Chỉ tương thích nguồn giá Chainlink, hạn chế giao thức dùng oracle khác
• Giới hạn thời gian block: Đấu giá bị giới hạn bởi block Ethereum, tạo rào cản độ trễ
• Độ phức tạp tích hợp: Yêu cầu thay đổi lớn từ phía giao thức

Chainlink Smart Value Recapture (SVR): Tiếp cận rủi ro điều chỉnh

Nguồn: Chainlink & Gate Ventures

Kiến trúc lõi

• Thiết kế bộ tổng hợp kép: Hợp đồng gồm aggregator chính và phụ, tăng bảo mật
• Khung VaR: Tích hợp tính toán VaR điều chỉnh động các thông số thanh lý
• Tích hợp native Chainlink: Xây dựng trên hạ tầng oracle Chainlink, giảm ma sát tích hợp

Tính năng kỹ thuật nổi bật

• Thưởng thanh lý điều chỉnh rủi ro: Tự động điều chỉnh theo biến động thị trường và quy mô vị thế
• Đấu giá phân tầng: Nhiều pha đấu giá với các điều kiện nới lỏng khi thất bại
• Đa tài sản tối ưu hóa: Đảm bảo hiệu quả khai thác trên nhiều loại tài sản thế chấp
• Validator tham gia: Node operator Chainlink xác thực kết quả đấu giá

Giới hạn

• Khóa oracle Chainlink: Yêu cầu giao thức chỉ dùng Chainlink, không đa oracle
• Chi phí tính toán: VaR phức tạp làm tăng tải hệ thống
• Phức tạp quản trị: Nhiều tham số gây khó khăn cho governance

API3’s OEV-Share: Định hướng tập trung oracle

Nguồn: Silo Finance

Kiến trúc lõi

• Thiết kế sidecar: Hoạt động song song với cập nhật oracle gốc
• Tập trung oracle trực tiếp: Phát triển dành riêng cho hệ oracle bên thứ nhất API3, ưu tiên tích hợp nguồn dữ liệu gốc
• Quyền cập nhật độc quyền: Bidder thắng đấu giá cập nhật dữ liệu oracle

Tính năng kỹ thuật nổi bật

• Giảm độ trễ: Giao dịch nhanh hơn đến 40% so với đấu giá luồng lệnh truyền thống
• Nhà cung cấp dữ liệu chia sẻ lợi nhuận: Cho phép đối tác dữ liệu gốc tham gia chia sẻ doanh thu đấu giá
• Tích hợp Airnode: Giao dịch oracle bảo mật, phi tập trung nhờ Airnode
• Đa chuỗi: Thiết kế phù hợp nhiều môi trường blockchain ngay từ đầu

Giới hạn

• Tối ưu cho mạng API3: Chủ yếu hỗ trợ giao thức dùng API3
• Độ phổ biến thị trường: Chưa được sử dụng rộng rãi như giải pháp Chainlink
• Phức tạp đấu giá: Cơ chế khó tối ưu trong thực tế

RedStone OEV: Giải pháp lai linh hoạt

Nguồn: Redstone & Gate Ventures

Kiến trúc lõi

• Mô hình push-pull kết hợp: Vừa cập nhật oracle truyền thống push, vừa đấu giá pull
• Linh hoạt truyền dữ liệu: Không bắt buộc lưu toàn bộ giá lên blockchain
• Tích hợp không cần cấp phép: Giao thức nào cũng có thể tích hợp

Tính năng kỹ thuật nổi bật

• Phí động thích ứng: Biến đổi theo thị trường và giá trị thanh lý
• Phân phối trực tiếp người dùng: Giá trị OEV chuyển thẳng đến nhóm bị ảnh hưởng
• Tổng hợp nhiều nguồn: Đảm bảo xác định giá chính xác hơn
• Tối ưu trên L2, Non-EVM: Thiết kế tiết kiệm gas, phù hợp nhiều môi trường

Giới hạn

• Độ phổ biến thị trường: Chưa phổ cập như Chainlink
• Kỹ thuật còn mới: Chưa kiểm chứng trên sản xuất nhiều
• Cần thích nghi dữ liệu: Giao thức phải điều chỉnh cho hệ truyền dữ liệu riêng

Pyth Network’s Oracle OFA: Tiếp cận tổng hợp tập trung

Nguồn: Multicoin Capital

Kiến trúc lõi

• Global Orderflow Auction (GOFA): Pyth cập nhật dữ liệu tần suất cao, xây dựng đấu giá tập trung tổng hợp orderflow đa ứng dụng
• Tích hợp oracle chủ đạo: Pyth kiểm soát blockspace giá trị quanh cập nhật oracle, tối ưu hóa đấu giá tổng thể
• Gộp orderflow: Kết hợp dữ liệu từ nhiều giao thức, tạo pool thanh khoản sâu, nâng hiệu quả khai thác MEV

Tính năng kỹ thuật nổi bật

• Tổng hợp thanh khoản: Hợp nhất orderflow, tạo động lực đấu giá cạnh tranh
• Lợi thế quy mô: Mô hình thu hút nhiều bot MEV nhờ atomic composability
• Giảm chi phí vận hành: Đấu giá tập trung giảm tải xây dựng hệ thống riêng cho giao thức
• Tối ưu hóa doanh thu: Hệ thống trung tâm tái khai thác và phân phối giá trị MEV hiệu quả cho Pyth và đối tác

Giới hạn

• Oracle độc quyền: Phụ thuộc dữ liệu Pyth, hạn chế giao thức dùng oracle khác
• Thách thức mở rộng: Đấu giá tập trung có thể gặp vấn đề scale, độ trễ khi volume tăng
• Phụ thuộc hệ sinh thái: Nếu ít giao thức tham gia, hiệu quả thanh khoản của mô hình sẽ giảm

So sánh giải pháp

Khi lựa chọn hệ OEV, giao thức cân nhắc:

• Phụ thuộc oracle: Đang dùng oracle nào, chi phí chuyển đổi
• Dung sai rủi ro: Cân bằng khai thác OEV và độ trễ
• Tài nguyên kỹ thuật: Đội ngũ phát triển sẵn có
• Kinh tế giao thức: Cách phân phối OEV (quỹ giao thức, người dùng, LP)
• Chiến lược đa chuỗi: Yêu cầu đa chuỗi, tính đồng nhất dữ liệu

Mỗi giải pháp mang đến hướng đi riêng cho bài toán OEV với mức độ chuyên biệt, hiệu quả, tích hợp hệ sinh thái khác nhau. Các lựa chọn phụ thuộc hạ tầng, mục tiêu chiến lược và đặc thù của từng giao thức trong quy trình phát triển DeFi.

Gate Ventures

Tối ưu OEV cho từng giao thức DeFi

Mỗi giải pháp tối ưu cho từng giao thức, đảm bảo thu hồi OEV hiệu quả và đa dạng hóa nguồn doanh thu. Phân tích kiến trúc OEV phù hợp từng mô hình vận hành như sau:

Aave là giao thức cho vay, cần cấu trúc tối ưu hóa hiệu quả vốn và khai thác giá trị từ oracle, nhất là khi thanh lý. Chainlink SVR, nhờ “Dual Aggregator” và Flashbots MEV-Share, hỗ trợ Aave thu hồi đa số giá trị khi thanh lý. Giá trị này phân phối lại tăng quỹ dự phòng, nâng lãi suất cho vay và gia tăng sức cạnh tranh, bền vững cho giao thức.

Uniswap V3 (AMM truyền thống): OEV tạo ra cơ hội arbitrage khi cập nhật oracle, môi trường giao dịch nhanh phù hợp nhất với API3’s OEV-Share vận hành dạng sidecar auction, hỗ trợ cập nhật dữ liệu nhanh, giảm độ trễ.

Mô hình Uniswap V4 (có Hook & Flash Accounting): V4 cho phép tích hợp logic tùy chỉnh trong swap. RedStone OEV phù hợp nhất nhờ hỗ trợ luồng OEV nội bộ, tích hợp trực tiếp với hệ hook, giảm độ trễ, tùy biến logic giao dịch.

Aerodrome ve(3,3): Kết hợp vote-escrow với lý thuyết trò chơi, hướng đến đồng thuận lợi ích. Chainlink SVR với “Dual Aggregator” và Flashbots MEV-Share thu hồi về cho giao thức khoảng 20–50% OEV, giúp tăng lãi suất và thu hút thành viên hệ sinh thái.

Các perpetual DEX: Phụ thuộc oracle để tính funding rate và giá index, dễ xảy ra chuỗi thanh lý. UMA’s Oval bọc nguồn giá Chainlink, đấu giá thu hồi khoảng 90% OEV về cho giao thức, phù hợp môi trường DEX perpetual cần ổn định và kiểm soát rủi ro.

Các DEX aggregator: Tổng hợp orderflow đa nguồn, cần cập nhật giá cực nhanh, độ trễ thấp để tối ưu hóa MEV. Pyth OFAs cung cấp dữ liệu liên tục, tích hợp mượt, phù hợp các giao thức tổng hợp và xử lý orderflow đa dạng hiệu quả.

Tổng kết, giải pháp khuyến nghị cho từng mô hình như sau:

• Aave: Chainlink Smart Value Recapture (SVR)
• Uniswap V3: API3’s OEV-Share
• Uniswap V4: RedStone OEV
• Aerodrome: Chainlink Smart Value Recapture (SVR)
• Perpetual DEX: UMA’s Oval
• Aggregator DEX: Pyth OFAs

Kết luận

OEV không còn là “bug” của DeFi mà đã trở thành tính năng vận hành thiết yếu. Nhờ giải pháp công nghệ, giao thức có thể biến MEV từ “thuế ẩn” thành động lực doanh thu, mở đường cho giai đoạn tăng trưởng tiếp theo của DeFi.

Về chiến lược đầu tư, biết cách kiểm soát rủi ro và tận dụng cơ hội OEV, hệ sinh thái DeFi có thể biến thách thức thành động lực tăng hiệu suất và giữ giá trị. Giao thức chủ động thu hồi MEV sẽ sở hữu mô hình kinh tế mạnh, bền vững lâu dài.

Tài liệu tham khảo

• What is Oracle Extractable Value (OEV)?
• DeFi Oracles are Broken
• Oracles and the New Frontier for Application-Owned Orderflow Auctions
• Announcing Oval: Earn Protocol Revenue by Capturing Oracle MEV
• Uma rolls out Oval to capture oracle extractable value in DeFi protocols
• Understanding MEV and the Opportunity for Oracle Extractable Value
• Introducing Smart Value Recapture (SVR): A Chainlink-Powered MEV Recapture Solution For DeFi
• Chainlink SVR Analysis: How DeFi Protocols Can Obtain Efficient, Risk-Adjusted Recapture of Liquidation MEV_ratios)
• Blockchain oracle Extractable Value in DeFi [Part 1]
  What Is OEV And How Does It Work?
• API3 OEV Private Launch
• Uniswap v4
• API3’s OEV Network Transforms Lending Protocols with Next-Generation Oracle Solution

Giới thiệu Gate Ventures

Gate Ventures là quỹ đầu tư mạo hiểm thuộc Gate, tập trung vào các khoản đầu tư cho hạ tầng phi tập trung, middleware và ứng dụng, định hình lại xã hội và tài chính toàn cầu trong kỷ nguyên Web 3.0. Hợp tác với các đơn vị đầu ngành trên thế giới, Gate Ventures đồng hành cùng các đội nhóm và startup tiềm năng có năng lực, ý tưởng để tái định nghĩa cách thức tương tác xã hội, tài chính.

Website: https://ventures.gate.com/
Twitter: https://x.com/gate_ventures
Medium: https://medium.com/gate_ventures