Starknet'in Bitcoin Merkezi Olmayan Finans eski hayali

Yazar: Prathik Desai Kaynak: thetokendispatch Çeviri: Şan Oppa, Altın Finans

En azından kripto alanında uzun yıllar çalışanlar için, benzer senaryolar her zaman aynı şekilde başlar: Yeni bir ağ ortaya çıkar, Bitcoin'in pasif bir varlık olma konumundan kurtulacağını ve gerçek bir işlevsellik kazanacağını iddia eder; Bitcoin'i finansal altyapıya dahil etme, likiditeyi artırma, getirileri çoğaltma ve finansın geleceği için sağlam bir temel oluşturma taahhüdünde bulunur.

Ardından, ilgi azaldı, köprülerde güvenlik açıkları ortaya çıktı ve Bitcoin nihayetinde tekrar başlangıç noktasına döndü.

Artık benzer bir noktada tekrar duruyoruz - başka bir proje bu hedefe ulaşacağını iddia ediyor. Önceki denemelerden farklı olarak bu projenin bazı farklılıkları var, ama gerçekten başarılı olabilir mi?

Bugünkü derin analizimde, Bitcoin likiditesinin DeFi'ye entegre edilmesine yönelik son girişimin arkasındaki anahtar unsurları parçalayacağım. Ethereum ikinci katman ağı (L2) ve sıfır bilgi kanıtı (ZK) çözümü Starknet, Eylül ayı sonunda "Kullanıcılar Bitcoin'lerini doğrudan Rollup ağında stake edebilir ve STRK ödülleri kazanabilir" duyurusunu yaptığında, tanıdık bir his belirdi. Ancak bu sefer, hikaye bir dönüm noktası aldı: "Bitcoin faydasını etkinleştirecek" iddiasındaki bu kripto projesi, aslında Ethereum ikinci katman ağı üzerinde inşa edilmiş.

Bir, Starknet'in "BTC-Fi Mevsimi"

Starknet, başlattığı Bitcoin ile ilgili projeyi BTC-Fi Sezonu olarak adlandırdı ve temel satış noktası olarak güvensiz kazanç sunuyor. Bunun "İkinci katmanda tamamen güvensiz Bitcoin stake çözümü sunan ilk" olduğunu iddia ediyor. Resmi web sitesinde, bu projenin ekosistem protokollerinin gelişimini desteklemeyi, merkeziyetsiz borsa (DEX) ve para piyasalarının yüksek likiditeye sahip Bitcoin fon havuzları oluşturmasına yardımcı olmayı ve Bitcoin'in teminat olarak kullanıldığı stabilcoin kredilendirmesini gerçekleştirmeyi amaçladığı belirtiliyor. Başlangıç verileri oldukça etkileyici görünüyor.

DeFiLlama verilerine göre, 9 Ekim 2025 itibarıyla Starknet'in kilitli toplam değeri (TVL) 222 milyon dolara fırladı ve iki hafta önceki 135 milyon dolara göre %65 artış gösterdi; 6 Ekim'de, platformun tek günlük uygulama ücreti 63,594 dolara ulaşarak son bir buçuk yılın en yüksek seviyesini gördü; ayrıca, likidite sağlayıcılarına ödenen maliyetler düşüldüğünde, protokolün o gün elde ettiği gelir de 39,962 dolara ulaştı.

Bitcoin'in likiditesinin stake havuzlarına akmaya başlamasıyla birlikte, platformun kullanım oranı ve işlem ücreti geliri de artış gösterdi. Hatta Starknet'in yerel token'ı STRK da buna bağlı olarak yükseldi - 30 Eylül'deki 0.13 doların altından, 6 Ekim'de 0.1968 dolara çıkarak %50'den fazla bir artış gösterdi.

Bu veriler, Starknet'in "Bitcoin'i DeFi'ye dahil ederek getiri yaratma" stratejisinin ilk sonuçlarını vermeye başladığını gösteriyor gibi görünüyor. Ancak unutmayın ki, geçmişteki her Bitcoin çapraz zincir projesinin başlangıç verileri benzer bir refah sergilemiştir.

İki, Bitcoin DeFi'nin Geçmişi

Ekim 2018'de, Bitcoin'in "DeFi'ye entegre edilmesi" hayali ilk kez gerçeğe dönüştü. Gerçek Bitcoin'e 1:1 sabitlenmiş ERC-20 tokenleri çıkararak, WBTC, trader'lara Bitcoin'i Ethereum DeFi ekosistemine entegre etme yolu sundu. Ancak her zaman bir güven bağımlılığından kurtulamadı - saklayıcı BitGo özel anahtarları elinde tutuyordu. 2020 yazında "DeFi yazı" geldiğinde, WBTC gerçekten patlama yaşadı; ancak çoğu Bitcoin sahibi için sadece "şatafatlı bir makbuz" olarak görülüyordu.

Aslında, WBTC'nin ortaya çıkmasından önce, insanlar Bitcoin için çapraz zincir köprüler kurmayı denemişlerdi:

Yaklaşık on yıl önce, akıllı sözleşme platformu Rootstock (RSK), Bitcoin madencilerini akıllı sözleşme yan zincirinde birleşik madencilik yapmaya davet etmişti; ardından, Liquid ağı daha hızlı işlem tasfiyesi sağlamak için bir noterler birliği sistemi kurdu. Bu iki proje, güvenlikten ödün vermeden hız ve ölçeklenebilirliği artırma sözü verdi, ancak sonunda belirsiz kaldı - belirgin bir uygulama senaryosu yoktu, kullanıcılar köprülenmiş Bitcoin'leri ile ne yapabilir ki?

Erken dönem merkeziyetsiz çapraz zincir çözümleri (örneğin renBTC, tBTC V1) tasarım olarak karmaşık görünse de, kendi mekanizma kusurları nedeniyle çökmüştür. tBTC tamamen yeniden yapılandırılıp V2 versiyonu piyasaya sürüldüğünde, nihayet istikrarlı bir şekilde çalışmaya başlamıştır.

Ayrıca, Badger, Thorchain gibi projeler de Bitcoin likiditesini DeFi'ye sokmaya çalıştı, her proje bir veya iki çeyrek içinde belirli bir fon topladı, ancak sonunda büyük ölçekli benimseme gerçekleştiremediler.

Bu kargaşa, 2024 yılında Babylon'un piyasaya sürülmesiyle sona erdi. Yıllarca süren denemeler, sektörü net bir sonuca götürdü: Bitcoin sahiplerini Bitcoin'in yerel zincirinden ayrılmaya zorlayamazsınız. Babylon bu dersleri aldı ve "Bitcoin'in yerinde kalmasına izin ver" seçeneğini benimsedi - kullanıcıların Bitcoin'i paketlemelerini veya zincirler arası transfer yapmalarını talep etmeden, Bitcoin sahiplerinin yerel BTC'yi stake etmelerine izin vererek, diğer Proof of Stake (PoS) ağlarına güvenlik sağlamalarını sağlıyor ve böylece Bitcoin ağından ayrılmadan kazanç elde etmelerine olanak tanıyor.

Karşılığında, Bitcoin staking yapan kullanıcılar BABY, OSMO, SUI gibi çeşitli token ödülleri alabilirler. Bu model büyük bir başarı elde etti ve sadece birkaç ay içinde kanıtladı ki: Anahtarlar hala Bitcoin sahipleri tarafından kontrol edildiği sürece, piyasanın Bitcoin'den faiz elde etme konusunda güçlü bir talebi vardır.

Babylon'ın TVL'si, piyasaya sürüldüğü bir yıl içinde 1.6 milyar dolardan yaklaşık 7 milyar dolara çıkarak %300'den fazla bir artış göstermiştir.

Bu arada, diğer Bitcoin DeFi yolları da yavaş yavaş şekilleniyor:

Threshold'un tBTC'si, Bitcoin'in merkezi bir saklama tarafı olmadan DeFi'de (artık Starknet'i de içeriyor) dolaşmasını sağlayan "minimum güven" çapraz zincir köprüsünü tanıttı; Mezo ise farklı bir strateji benimsiyor - kullanıcıların yerel Bitcoin'leri tutmasına izin verirken, sabit faizli kredileri ve Bitcoin merkezli sabit bakiyeyi (MUSD) açığa çıkarıyor; Garden Finance, "niyete dayalı hızlı çapraz zincir değişimi" üzerine odaklanarak, Bitcoin ile EVM zincirleri ve Solana ekosistemi arasındaki varlık değişimini destekliyor. Bu projeler, "öz yönetimli Bitcoin getirileri ve likidite çözümlerine saygı gösteren" gerçek bir talebin var olduğunu kanıtlıyor.

Üç, Yeni Yol

Buna karşılık, Starknet farklı bir yol seçti. Önceki denemelere benzer şekilde, Bitcoin'i yerel zincirinden çıkarma planı yapıyor, ancak bu sefer mükemmel kripto teknolojisi ve sağlam bir ekonomik model ile projenin başlangıç teşviki sona erdikten sonra sürdürülebilir olmasını sağlayacağını iddia ediyor.

Starknet'in belirli süreci şu şekildedir: Kullanıcı öncelikle Bitcoin'i WBTC, LBTC, tBTC gibi token'lara paketler, ardından bu paketlenmiş token'ları Starknet'in Rollup ağına çapraz zincir ile taşır ve son olarak bunları doğrulayıcılara devreder. Starknet, toplam stake ağırlığının %25'ini Bitcoin'e tahsis eder, kalan %75'i ise STRK sahipleri tarafından kontrol edilir, böylece yönetişim hakkının Starknet'in yerel ekosistemine ait olması sağlanır.

Stake ödülü olarak, Bitcoin sahipleri STRK token ödülleri alabilirler - Starknet Vakfı ayrıca 100 milyon STRK'lık bir teşvik havuzu oluşturmuştur, bu da kazanç çekiciliğini artırmaktadır. Temel staking yıllık getirisi %4'e kadar çıkabilir, eğer "likidite havuzu stratejisi" uygulanırsa, kazanç daha da yüksek olabilir. Ayrıca, stake edilen Bitcoin'ler "dolaşımdaki token sertifikası" ile eşleştiğinden, kullanıcılar kazanç elde ederken aynı zamanda bunları borç verme veya ticaret için kullanabilirler.

Starknet'in amacı "kendi kendine döngüsel bir ekosistem" inşa etmektir: Staking yapılan Bitcoin miktarı ne kadar fazla olursa, sistemin istikrarı o kadar güçlü olur ve ekosistem faaliyetleri de o kadar canlı olur. Circle-STARKs gibi sıfır bilgi teknolojileri sayesinde, Starknet'in Rollup ağı, Bitcoin ile ilgili verileri milisaniye düzeyinde doğrulayabilir, oracle veya çoklu imza köprülerine bağımlı kalmadan. Ekonomik modeli, Ethereum'un erken staking aşamasına benzer - token ödülleri ile güven ve gelişim ivmesi biriktirerek, ağın kendi kullanım oranı, ekosistemin işleyişini destekleyecek kadar yeterli olana kadar.

Dördüncü, Eski Modun Gölgeleri

Ancak, Starknet'in planı eski modelin gölgesinden kaçamıyor:

Öncelikle, yönetim riski ortadan kalkmadı, sadece "merkezi" olmaktan "dağıtık" hale geçti. Artık sadece BitGo tek başına değildir, birçok paketlenmiş token ihraç edeni ortaya çıkmıştır, her birinin kendi güven mekanizması vardır - risk hala mevcuttur, sadece şekli değişmiştir.

İkincisi, likidite sorunu henüz çözülmedi. Eğer erken dönem yüksek getiriler, DeFi talebi gerçekten olgunlaşmadan önce azalırsa, likidite yeniden kaybolabilir.

Sonunda, "insan faktörü" hala ana engel. Bitcoin sahiplerinin güvenli saklama, dalgalanmayı azaltma içgüdüsü, Starknet'in Bitcoin akışını çekmesi ve DeFi için kullanması açısından büyük bir zorluk olmaya devam ediyor.

Starknet'in bahsi: Daha yüksek getiriler ve daha basit bir kullanıcı deneyimi, Bitcoin sahiplerinin yerleşik davranışlarını değiştirebilir.

Bu model, Babylon ile keskin bir kontrast oluşturuyor: Starknet, sahiplerinden belirli bir miktar Bitcoin'i çok zincirli / ikinci katman ağına paketlemelerini ve DeFi için kullanarak STRK cinsinden ödüller kazanmalarını talep ederken; Babylon ise sahiplerinin yerel Bitcoin'lerini Bitcoin ağı içinde kendileri saklamalarına ve yalnızca ekonomik güvenliklerini diğer tüketim zincirlerine "devretmelerine" izin veriyor, varlıkları transfer etmeden bu zincirlerin token ödüllerini kazanmalarını sağlıyor.

Babylon'un 70 milyar dolarlık staking Bitcoin hacmi, "kendinize ait cüzdan"ın bitcoin sahipleri için çekiciliğini kanıtlamak için yeterlidir. Ancak Starknet'in şu anda yalnızca 4.7 milyon dolarlık Bitcoin staking hacmi var, bu da geleceğini değerlendirmeyi zorlaştırıyor - belki de her iki yolun da mantıklı bir yönü var: biri "sabırlı sermaye"ye, diğeri ise daha çok "fırsatçı sermaye"ye yöneliyor.

Beş, Şans

Starknet'in gerçek avantajı belki de "zamanlama"dır.

2025 yılındaki DeFi artık "nüfusu az olan bir oyun alanı" olmaktan çıkmış ve büyük bir olgunlaşmış sektör haline gelmiştir - şu anda tüm sektörün TVL'si 170 milyar dolara ulaşmıştır. Denetim kuruluşları, sigorta hizmetleri, Re7 Capital gibi kurumlar "Bitcoin cinsinden kazanç havuzlarına" yatırım yapmaktadır; sıfır bilgi Rollup'ları da test aşamasından çıkmış ve olgunlaşma aşamasına girmiştir; likit staking, çapraz zincir muhasebesi için gerekli araçlar oldukça gelişmiştir - bunlar daha önce Bitcoin çapraz zincir projelerinin eksik olduğu kritik unsurlardır.

İronik bir şekilde, Starknet ile Babylon'un yolları nihayetinde birbirini doğrulayabilir: Eğer Babylon, Bitcoin'in staklenmesinin kendi kendine saklanabilir ve ekonomik olarak uygulanabilir olduğunu kanıtlayabilirse, bu Bitcoin'in üretkenleştirilmesi kavramına bir itibar kazandıracaktır; eğer Starknet, Bitcoin'in güvenliğini ve likiditesini sağlamayı başarabilirse, bu DeFi'nin kriz yaratmadan Bitcoin'in etkinliğini artırabileceğini kanıtlayacaktır. Her ikisi de başarılı olursa, bu, Bitcoin'in kendisi dışında bir ağa güvenlik ve likidite sağlayabileceği algısını güçlendirecektir.

Bir yıl sonra ya bir başka Bitcoin DeFi projesi için mezar taşını yazacağız ya da Babil ile kıyaslanabilecek bir başarı hikayesine tanıklık edeceğiz. Tarihe baktığımızda, bundan daha belirsiz fırsatlar daha önce de ortaya çıkmıştı.