Yazar: Tanay Ved Kaynak: Coin Metrics Çeviri: Shan Oppa, Altın Ekonomi
Anahtar Noktalar:
Ethereum'un Pectra güncellemesi 7 Mayıs'ta resmi olarak yayına girdi. Bu güncelleme, doğrulayıcıların maksimum geçerli bakiyesini 32 ETH'ten 2048 ETH'ye (EIP-7251) yükseltiyor ve Layer-2 genişlemesini desteklemek için blob alanını iki katına çıkarıyor (EIP-7691).
Şu anda 11.000'den fazla doğrulayıcı birleşimi tamamladı, bu da aktif doğrulayıcı sayısını yaklaşık 16.000 azaltırken, toplam stake edilmiş ETH miktarını sabit tutarak her bir doğrulayıcının ortalama stake miktarını yaklaşık 32.4 ETH'ye çıkardı.
Ethereum'e yayınlanan blob sayısı yaklaşık 21.000'den yaklaşık 28.000'e yükseldi; ancak, Rollup kullanım talebi yeni hedefin altında kalmaya devam ediyor - her blokta 6 blob.
Maliyetlerin düşmesiyle, Layer-2 işlemlerinin sayısı sürekli artıyor, toplam blob ücretleri neredeyse sıfır. Eğer ücretler artarsa, blob talebinin Rollup'a bağımlı hale gelmesi gerekecek.
Giriş
Ethereum'un Pectra hard fork'u 7 Mayıs'ta yayına girdi ve bir dizi doğrulayıcı işlemi ve stake esnekliği iyileştirmesi, akıllı hesaplar aracılığıyla gelişmiş bir kullanıcı deneyimi (UX) ve Katman-2 ölçeklendirmesini desteklemek için kapasite geliştirmeleri getirdi. Bu yükseltme, Ethereum'un yol haritasına devam etmek için Merge, Shapella, Dencun ve diğer aşamalar üzerine inşa edilen Beacon Chain'in piyasaya sürülmesinden bu yana başka bir kilometre taşı olan toplam 11 EIP'nin uygulanmasını içerir.
Bu makale, Pectra'nın başlangıç dönemindeki etkilerini analiz etmekte, özellikle Ethereum'un maksimum etkin bakiyesinin artırılmasının ve blob alanının iki katına çıkmasının staking mekanizması ve Layer-2 ekosistemini nasıl etkilediğine odaklanmaktadır. Ayrıca, bu değişikliklerle ilgili önemli Ethereum zincir içi göstergelerini takip edip analiz ettik.
Stake ve Doğrulayıcılar
Pectra yükseltmesinin ana hedeflerinden biri, doğrulayıcı operasyonlarının sürecini optimize etmek ve PoS sistemine katılım esnekliğini artırmaktır. Önemli iyileştirmelerden biri, doğrulayıcılar için maksimum efektif hisse bakiyesini 32 ETH'den 2048 ETH'ye çıkaran ve ağın ekonomik yapısı üzerinde derin bir etkisi olabilecek EIP-7251'dir. Bu, stake edenlerin artık bileşik ödülleri daha verimli bir şekilde kazanmak için mevcut doğrulayıcıları "yeniden konumlandırabilecekleri" veya birden fazla doğrulayıcıyı tek bir doğrulayıcıda birleştirebilecekleri anlamına gelir.
Maksimum Etkin Bakiyenin Artırılması (EIP-7251)
Bu değişikliğin pratik etkilerini anlamak için, doğrulayıcıların birleşim sürecine bir göz atabiliriz:
Kaynak doğrulayıcıyı (birleştirilecek doğrulayıcı) ve hedef doğrulayıcıyı (staking bakiyesini alacak) seçin;
Birleştirme isteği gönderin. Gönderildikten sonra, kaynak doğrulayıcı çıkış kuyruğuna girecektir (bu kuyruk ayrıca aktif çıkışlar ve diğer birleştirme işlemleri için de kullanılır), çünkü her epoch içinde çıkış yapabilecek doğrulayıcı sayısı sınırlıdır;
Kaynak doğrulayıcı çekilebilir slot seviyesine ulaştığında, aktif doğrulayıcı havuzundan çıkacak ve geçerli bakiyesi hedef doğrulayıcıya aktarılacak, böylece birleştirme tamamlanacaktır.
Bu mekanizma, PoS sisteminin sermaye verimliliğini artırarak, büyük miktarda stake edenlerin daha az doğrulama düğümü ile ağın bakımına katılmalarını sağlıyor, aynı zamanda donanım ve işletme maliyetlerini de azaltıyor.
Yukarıdaki grafik, başarılı bir şekilde birleştirilen (aktif doğrulayıcılar kümesine katılan) doğrulayıcı sayısını ve birleştirilen toplam ETH miktarını göstermektedir. 7 Mayıs'ta Pectra sert çatalı çevrimiçi olduğundan beri, 25 Mayıs itibarıyla toplam 11,150 doğrulayıcı birleştirmeyi tamamladı ve toplamda 359,146 ETH birleştirildi.
Doğrulayıcılar ve Stake Ekonomisi Üzerindeki Etkisi
Birleşme ve çıkışların etkisi nedeniyle, Pectra yükseltmesinden bu yana toplam aktif doğrulayıcı sayısı net 16.344 azaldı. Bu değişiklik, doğrulayıcılar için çıkış sürecini basitleştiren ve hızlandıran EIP-7002 tarafından da yönlendirilebilir. O zamandan beri, aktif doğrulayıcıların sayısı, stake edilen toplam ETH'den ayrılmaya başladı, çünkü giderek daha fazla stake etme, yüksek bakiyelere sahip az sayıda doğrulayıcı arasında yoğunlaşıyor.
Bu merkezileştirmenin faydaları, yalnızca stake edenler için artan sermaye verimliliği açısından değil, aynı zamanda doğrulayıcı sayısı büyük olduğunda sistem için bir darboğaz haline gelebilecek ağ yükünü ve eşler arası iletişim baskısını azaltmak açısından da önemlidir.
Şu anda, doğrulayıcı başına ortalama stake miktarı yaklaşık 32 ETH'den yaklaşık 32,4 ETH'ye hafifçe yükseldi, ancak çoğu doğrulayıcı hala 128 ETH'den daha az bir efektif hisse bakiyesine sahip. Daha fazla düğüm operatörü getirileri artırmak için hisselerini birleştirdikçe bu ortalamanın yükselmeye devam etmesini ve doğrulayıcı hisselerinin dağıtım yapısı değişmesini bekleyebiliriz.
Blob Genişletme ve Layer-2 Gelişimi
Blob ile throughput iki katına çıktı (EIP-7691)
Pectra'nın yükseltmesinin bir diğer ana hedefi, Layer-2 ölçeklenebilirliğini daha fazla desteklemektir; bu, blob'un verimliliğini iki katına çıkararak gerçekleştirilecek. Blob, Dencun yükseltmesinde tanıtılan düşük maliyetli veri kullanılabilirliği çözümüdür ve Ethereum'un ölçeklendirme yol haritasının kilit bileşenidir.
Pectra'da tanıtılan EIP-7691, blok başına hedef blob sayısını 3'ten 6'ya (yeşil çizgi) ve sınırı 6'dan 9'a (kırmızı çizgi) çıkararak blob alanı arzını önemli ölçüde artırır. Bu, Katman-2'nin daha fazla işlem kapasitesine ve daha düşük veri kullanılabilirliği maliyetlerine sahip olacağı anlamına gelir.
Yükseltmenin bir sonucu olarak, Toplama tarafından karşıya yüklenen blob sayısı günde yaklaşık 21.300'den yaklaşık 28.000'e (öbek başına ortalama 4 blob) yükseldi ve kullanılan blob alanı yükseltmeden önce yaklaşık 2,7 GB'tan yaklaşık 3,4 GB'a yükseldi. Saatlik sıklık verilerine bakıldığında, blok başına ortalama blob sayısı kademeli olarak yeni hedef değer olan 6'ya yaklaşıyor ve bu da Katman-2 için işlem talebinin arttığını gösteriyor.
Ancak, kullanım hala hedefe ulaşmadığından, blob ücretleri şu anda son derece düşük seviyelerdedir. Pectra'nın piyasaya sürülmesinden bu yana blob dağıtım verileri, 40.000'den fazla bloğun blob içermediğini ve halihazırda 6 veya daha fazla blob içeren yaklaşık 52.000 blok olduğunu gösteriyor, bu da büyüme için daha fazla alan olduğu anlamına geliyor.
Her blokta sunulan blob sayısı hedef değeri aştığında (genellikle talep zirveleri veya ağ tıkanıklığı sırasında meydana gelir), blob ücretleri piyasası tetiklenecek ve blob ücretlerini artıracaktır (bu aynı zamanda Layer-2 maliyetlerinin artacağı anlamına gelir). Ayrıca, Pectra'da EIP-7623 de devreye alındı, bu da calldata maliyetlerini artırarak optimize edilmemiş veri depolama yöntemlerine karşı mücadele etmeyi amaçlamaktadır ve Rollup'ların blob alanını daha ekonomik bir veri kullanılabilirliği çözümü olarak kullanmalarını teşvik etmektedir.
Layer-2 Üzerindeki Etkisi
Blob arzındaki artış, toplamaların maliyeti üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Ortalama blob ücreti daha da düşerek Base, Arbitrum, Optimism ve daha fazlası gibi toplama projeleri için daha öngörülebilir ve neredeyse ücretsiz hale gelir. Sonuç olarak, Layer-2 tarafından ödenen toplam blob ücreti 0,00001 USD'ye (yaklaşık 4 gwei) düşürüldü. Daha düşük maliyetler, Layer-2'nin daha yüksek kar marjlarına sahip olduğu ve aynı zamanda zincirinde daha fazla işlem gerçekleştirebildiği anlamına gelir.
Base ve Optimism gibi Katman-2'ler, Pectra yükseltmesinden sonra işlem sayısının 8 milyondan 14 milyona yükselmesiyle verimde bir artış gördü. Bu eğilim, bloblar Mart 2024'te Dencun yükseltmesinde ilk kez kullanıma sunulduğunda olanlara benzer. Ethereum blob ücretlerinden daha fazla değer elde etmek istiyorsa, Rollup'ların blob kullanımlarını kademeli olarak artırması ve bunları blok başına 6 blobluk yeni bir blok sınırına itmesi gerekir.
Sonuç
Pectra, Ethereum'un küresel genel hesaplama katmanına ulaşma hedefinde önemli bir adım olup, protokolün sürekli evriminin bir sürecini yansıtmaktadır. Önceki güncellemeler kadar dikkat çekici olmasa da, bu zengin özelliklere sahip hard fork, staking ekosistemine daha büyük bir esneklik ve verimlilik kazandırarak, onu daha öngörülebilir hale getiriyor ve kurumsal katılıma daha uygun hale getiriyor. Ayrıca, ölçeklenebilirlik ve daha iyi bir kullanıcı deneyimi (UX) için kritik bir temel oluşturuyor.
Erken veriler, doğrulayıcıların entegrasyonunun devam ettiğini ve Layer-2'nin blob kullanım oranının arttığını gösterse de, beklenen birçok ekonomik değişim ve ölçeklenme etkisinin zamanla yavaş yavaş ortaya çıkması gerekiyor. Pectra belki çok fazla dikkat çekmemiştir, ancak Ethereum'un bir sonraki aşamasının benimsenmesi ve büyümesi için sessizce zemin hazırlıyor.
The content is for reference only, not a solicitation or offer. No investment, tax, or legal advice provided. See Disclaimer for more risks disclosure.
Coin Metrics: Ethereum Pectra yükseltmesinin sonraki etkileri
Yazar: Tanay Ved Kaynak: Coin Metrics Çeviri: Shan Oppa, Altın Ekonomi
Anahtar Noktalar:
Giriş
Ethereum'un Pectra hard fork'u 7 Mayıs'ta yayına girdi ve bir dizi doğrulayıcı işlemi ve stake esnekliği iyileştirmesi, akıllı hesaplar aracılığıyla gelişmiş bir kullanıcı deneyimi (UX) ve Katman-2 ölçeklendirmesini desteklemek için kapasite geliştirmeleri getirdi. Bu yükseltme, Ethereum'un yol haritasına devam etmek için Merge, Shapella, Dencun ve diğer aşamalar üzerine inşa edilen Beacon Chain'in piyasaya sürülmesinden bu yana başka bir kilometre taşı olan toplam 11 EIP'nin uygulanmasını içerir.
Bu makale, Pectra'nın başlangıç dönemindeki etkilerini analiz etmekte, özellikle Ethereum'un maksimum etkin bakiyesinin artırılmasının ve blob alanının iki katına çıkmasının staking mekanizması ve Layer-2 ekosistemini nasıl etkilediğine odaklanmaktadır. Ayrıca, bu değişikliklerle ilgili önemli Ethereum zincir içi göstergelerini takip edip analiz ettik.
Stake ve Doğrulayıcılar
Pectra yükseltmesinin ana hedeflerinden biri, doğrulayıcı operasyonlarının sürecini optimize etmek ve PoS sistemine katılım esnekliğini artırmaktır. Önemli iyileştirmelerden biri, doğrulayıcılar için maksimum efektif hisse bakiyesini 32 ETH'den 2048 ETH'ye çıkaran ve ağın ekonomik yapısı üzerinde derin bir etkisi olabilecek EIP-7251'dir. Bu, stake edenlerin artık bileşik ödülleri daha verimli bir şekilde kazanmak için mevcut doğrulayıcıları "yeniden konumlandırabilecekleri" veya birden fazla doğrulayıcıyı tek bir doğrulayıcıda birleştirebilecekleri anlamına gelir.
Maksimum Etkin Bakiyenin Artırılması (EIP-7251)
Bu değişikliğin pratik etkilerini anlamak için, doğrulayıcıların birleşim sürecine bir göz atabiliriz:
Bu mekanizma, PoS sisteminin sermaye verimliliğini artırarak, büyük miktarda stake edenlerin daha az doğrulama düğümü ile ağın bakımına katılmalarını sağlıyor, aynı zamanda donanım ve işletme maliyetlerini de azaltıyor.
Yukarıdaki grafik, başarılı bir şekilde birleştirilen (aktif doğrulayıcılar kümesine katılan) doğrulayıcı sayısını ve birleştirilen toplam ETH miktarını göstermektedir. 7 Mayıs'ta Pectra sert çatalı çevrimiçi olduğundan beri, 25 Mayıs itibarıyla toplam 11,150 doğrulayıcı birleştirmeyi tamamladı ve toplamda 359,146 ETH birleştirildi.
Doğrulayıcılar ve Stake Ekonomisi Üzerindeki Etkisi
Birleşme ve çıkışların etkisi nedeniyle, Pectra yükseltmesinden bu yana toplam aktif doğrulayıcı sayısı net 16.344 azaldı. Bu değişiklik, doğrulayıcılar için çıkış sürecini basitleştiren ve hızlandıran EIP-7002 tarafından da yönlendirilebilir. O zamandan beri, aktif doğrulayıcıların sayısı, stake edilen toplam ETH'den ayrılmaya başladı, çünkü giderek daha fazla stake etme, yüksek bakiyelere sahip az sayıda doğrulayıcı arasında yoğunlaşıyor.
Bu merkezileştirmenin faydaları, yalnızca stake edenler için artan sermaye verimliliği açısından değil, aynı zamanda doğrulayıcı sayısı büyük olduğunda sistem için bir darboğaz haline gelebilecek ağ yükünü ve eşler arası iletişim baskısını azaltmak açısından da önemlidir.
Şu anda, doğrulayıcı başına ortalama stake miktarı yaklaşık 32 ETH'den yaklaşık 32,4 ETH'ye hafifçe yükseldi, ancak çoğu doğrulayıcı hala 128 ETH'den daha az bir efektif hisse bakiyesine sahip. Daha fazla düğüm operatörü getirileri artırmak için hisselerini birleştirdikçe bu ortalamanın yükselmeye devam etmesini ve doğrulayıcı hisselerinin dağıtım yapısı değişmesini bekleyebiliriz.
Blob Genişletme ve Layer-2 Gelişimi
Blob ile throughput iki katına çıktı (EIP-7691)
Pectra'nın yükseltmesinin bir diğer ana hedefi, Layer-2 ölçeklenebilirliğini daha fazla desteklemektir; bu, blob'un verimliliğini iki katına çıkararak gerçekleştirilecek. Blob, Dencun yükseltmesinde tanıtılan düşük maliyetli veri kullanılabilirliği çözümüdür ve Ethereum'un ölçeklendirme yol haritasının kilit bileşenidir.
Pectra'da tanıtılan EIP-7691, blok başına hedef blob sayısını 3'ten 6'ya (yeşil çizgi) ve sınırı 6'dan 9'a (kırmızı çizgi) çıkararak blob alanı arzını önemli ölçüde artırır. Bu, Katman-2'nin daha fazla işlem kapasitesine ve daha düşük veri kullanılabilirliği maliyetlerine sahip olacağı anlamına gelir.
Yükseltmenin bir sonucu olarak, Toplama tarafından karşıya yüklenen blob sayısı günde yaklaşık 21.300'den yaklaşık 28.000'e (öbek başına ortalama 4 blob) yükseldi ve kullanılan blob alanı yükseltmeden önce yaklaşık 2,7 GB'tan yaklaşık 3,4 GB'a yükseldi. Saatlik sıklık verilerine bakıldığında, blok başına ortalama blob sayısı kademeli olarak yeni hedef değer olan 6'ya yaklaşıyor ve bu da Katman-2 için işlem talebinin arttığını gösteriyor.
Ancak, kullanım hala hedefe ulaşmadığından, blob ücretleri şu anda son derece düşük seviyelerdedir. Pectra'nın piyasaya sürülmesinden bu yana blob dağıtım verileri, 40.000'den fazla bloğun blob içermediğini ve halihazırda 6 veya daha fazla blob içeren yaklaşık 52.000 blok olduğunu gösteriyor, bu da büyüme için daha fazla alan olduğu anlamına geliyor.
Her blokta sunulan blob sayısı hedef değeri aştığında (genellikle talep zirveleri veya ağ tıkanıklığı sırasında meydana gelir), blob ücretleri piyasası tetiklenecek ve blob ücretlerini artıracaktır (bu aynı zamanda Layer-2 maliyetlerinin artacağı anlamına gelir). Ayrıca, Pectra'da EIP-7623 de devreye alındı, bu da calldata maliyetlerini artırarak optimize edilmemiş veri depolama yöntemlerine karşı mücadele etmeyi amaçlamaktadır ve Rollup'ların blob alanını daha ekonomik bir veri kullanılabilirliği çözümü olarak kullanmalarını teşvik etmektedir.
Layer-2 Üzerindeki Etkisi
Blob arzındaki artış, toplamaların maliyeti üzerinde doğrudan bir etkiye sahiptir. Ortalama blob ücreti daha da düşerek Base, Arbitrum, Optimism ve daha fazlası gibi toplama projeleri için daha öngörülebilir ve neredeyse ücretsiz hale gelir. Sonuç olarak, Layer-2 tarafından ödenen toplam blob ücreti 0,00001 USD'ye (yaklaşık 4 gwei) düşürüldü. Daha düşük maliyetler, Layer-2'nin daha yüksek kar marjlarına sahip olduğu ve aynı zamanda zincirinde daha fazla işlem gerçekleştirebildiği anlamına gelir.
Base ve Optimism gibi Katman-2'ler, Pectra yükseltmesinden sonra işlem sayısının 8 milyondan 14 milyona yükselmesiyle verimde bir artış gördü. Bu eğilim, bloblar Mart 2024'te Dencun yükseltmesinde ilk kez kullanıma sunulduğunda olanlara benzer. Ethereum blob ücretlerinden daha fazla değer elde etmek istiyorsa, Rollup'ların blob kullanımlarını kademeli olarak artırması ve bunları blok başına 6 blobluk yeni bir blok sınırına itmesi gerekir.
Sonuç
Pectra, Ethereum'un küresel genel hesaplama katmanına ulaşma hedefinde önemli bir adım olup, protokolün sürekli evriminin bir sürecini yansıtmaktadır. Önceki güncellemeler kadar dikkat çekici olmasa da, bu zengin özelliklere sahip hard fork, staking ekosistemine daha büyük bir esneklik ve verimlilik kazandırarak, onu daha öngörülebilir hale getiriyor ve kurumsal katılıma daha uygun hale getiriyor. Ayrıca, ölçeklenebilirlik ve daha iyi bir kullanıcı deneyimi (UX) için kritik bir temel oluşturuyor.
Erken veriler, doğrulayıcıların entegrasyonunun devam ettiğini ve Layer-2'nin blob kullanım oranının arttığını gösterse de, beklenen birçok ekonomik değişim ve ölçeklenme etkisinin zamanla yavaş yavaş ortaya çıkması gerekiyor. Pectra belki çok fazla dikkat çekmemiştir, ancak Ethereum'un bir sonraki aşamasının benimsenmesi ve büyümesi için sessizce zemin hazırlıyor.