Blockchain teknolojisinin gelişimi ile, merkezi olmayan veri erişilebilirliği, blockchain'in üç büyük zorluğundan birini çözmenin önemli bir yönü haline geldi. Bu bağlamda, Celestia, EigenLayer, Avail DA ve NEAR DA gibi projeler ortaya çıktı; bunlar blockchain'in ölçeklenebilirlik ve performans sorunlarını çözmek ve blockchain ekosisteminin gelişimini teşvik etmek için yenilikçi teknoloji ve tasarımı kullanmaya çalışıyorlar.
Veri Erişilebilirliği Sorunu
Veri Erişilebilirlik Kılavuzu
Bugünün blok zinciri mimarisinde, veri kullanılabilirliği (DA) son derece önemli bir bileşendir. Geleneksel tek bir blok zincirinden farklı olarak, modüler blok zinciri ağı farklı işlevsel katmanlara ayırır, bunlar arasında yürütme, veri kullanılabilirliği (DA), uzlaşma ve yerleşim katmanları bulunur. Bu katmanlardan veri kullanılabilirliği (DA) katmanı, işlemlerin geçerliliğini doğrulamak için gereken verileri depolar.
Kaynak:
Veri Erişilebilirlik Sorunu
Blockchain ve Dağıtılmış Defter teknolojisinde, veri kullanılabilirlik sorunu son derece önemli bir zorluktur. Temel nokta, tüm işlem verilerinin ağda herkes tarafından erişilebilir ve doğrulanabilir olmasının sağlanmasıdır; bu, blok zinciri sisteminin bütünlüğünü ve güvenliğini korumak için son derece önemlidir.
Blockchain sisteminde, her bloğun işlem verileri ağ düğümleri tarafından doğrulanmalıdır. Ancak, bu verilerin tüm ağa güvenilir bir şekilde dağıtılması ve tüm katılımcıların eşit şekilde erişebilmesi önemli bir sorundur.
Veri Erişilebilirliği Neden Önemli?
off-chain işlemler: L2 çözümü, ana zincir dışındaki işlemleri ele almayı amaçlar ve genel sistem ölçeklenebilirliğini artırmayı hedefler. Bununla birlikte, bu işleme şekli bazı zorluklar getirebilir çünkü L2, tüm işlem verilerini hemen L1 blok zincirine kaydetmeyebilir, bu da tüm işlem verilerinin doğruluğunu ve bütünlüğünü doğrulamayı zorlaştırabilir.
Katmanın güvenliğe bağımlılığı: L2 ağlarının bağımsız çalışma ve işlem işleme yeteneklerine sahip olmalarına rağmen, bütünlüğün korunması için hala L1 ağına bağımlıdırlar. L2'den L1'e veri iletiminin bütünlüğünü ve doğruluğunu sağlamak, genel ağ bütünlüğünü korumak için son derece önemlidir.
Veriye dayalı çözüm mekanizması: L2 ağı, potansiyel anlaşmazlıkları çözmek için dolandırıcılık kanıtı gibi mekanizmaları uygulayabilir. Bu mekanizmaların etkinliği, işlem verilerinin kullanılabilirliği ve erişilebilirliği açısından önemlidir.
Şeffaflık ve Güven Sorunu: Blok zincir teknolojisinde, şeffaflık önemli bir prensiptir. L2 ağındaki veri kullanılabilirlik sorunları, kullanıcıların işlemlerin gerçekliğini doğrulamak için kendi başlarına yapamayabilecekleri bir güven krizine neden olabilir.
Doğrulama karmaşıklığı arttı: L2'nin tanıtımı, verilerin doğruluğunu ana zincire geri döndürmek için karmaşıklığı arttırdı ve bunun da veri kullanılabilirliği sorunlarına riski getirdi, bu da ağın güvenilirliğine etki etti.
DA Çözümü
DA katmanında çeşitli çözümler bulunmaktadır. Genel olarak, genel ve özel olarak iki ana türde sınıflandırılabilir: on-chain ve off-chain.
L2 çözümünde veri kullanılabilirliği genellikle iki farklı şekilde kullanılır:
On-chain veri kullanılabilirliği: Tüm işlem verileri L1 zincirinde depolanır ve bu yöntem daha yüksek bir güvenlik sağlar ancak maliyeti daha yüksektir. Bu, L2'nin hala DA katmanı olarak Ethereum'u kullanacağı ve veri kullanılabilirliği maliyetini düşürmek için Ethereum'a bağımlı olacağı anlamına gelir.
Off-chain veri erişilebilirliği: Veri dışarıda depolanır, sadece şifrelenmiş bilgi özeti (hash değeri) on-chain'de depolanır. Bu yöntem maliyet etkin olabilir, ancak veri almak için dış kurumlara bağımlılık gerektirir. Başka bir deyişle, Ethereum'u bir DA katmanı olarak kullanmak yerine, veri erişilebilirliğini sağlamak için daha ekonomik yöntemler aranmaktadır. Merkeziyetsizlik derecesi ve güvenlik seviyesine göre, off-chain çözümleri Validium, Veri Erişilebilirlik Komitesi (DAC), Volition ve genel DA çözümleri olmak üzere dört kategoriye ayrılabilir.
DA Yarış Pisti Proje Dizini
Veri Erişilebilirlik (DA) alanındaki katılımcılar oldukça azdır, Ethereum dışında, Celestia, Eigenlayer, Avail ve Near DA gibi bazı önemli projeler de vardır, bunlar kendi ilerleme alanlarında farklı özelliklere sahiptirler. DA projelerinde, güvenlik, özelleştirilebilirlik, etkileşim ve maliyet gibi faktörler son derece önemlidir.
Celestia
Celestia, kullanıcı sayısının büyümesini güvenli bir şekilde genişletmeyi amaçlayan modüler veri erişilebilirliği (DA) ağı kullanan ilk projedir. Modüler tasarımıyla herhangi bir kişi bağımsız bir blok zinciri başlatabilir.
Modüler blok zincirinin öncüsü olarak, Celestia Cosmos SDK'ya dayalı olarak geliştirilmiş ve veri kullanılabilirliğini artırmaya adanmıştır. Ana ağda, Celestia önemli bir rekabet avantajı elde etmiştir.
Teknik Özellikler
Celestia'nın tasarımı, yürütme, konsensüs, yerleşim ve veri kullanılabilirliğini ayırmaktadır. Bu modüler yapı, her seviyede uzmanlaşmayı ve optimize etmeyi sağlar, ağın genel verimliliğini ve ölçeklenebilirliğini artırır.
Kaynak:
Veri Erişilebilirlik Örnekleme (DAS)
Veri Kullanılabilirliği Örneklemesi (DAS), hafif düğümlerin tüm bloğu indirmeden veri kullanılabilirliğini doğrulamasına olanak tanıyan bir yöntemdir. Veri bloklarını rastgele örnekleyerek, ışık düğümü verilerin başarıyla alınabildiğini ve doğrulanabildiğini doğrulayabilir, böylece verilerin tüm Blok için kullanılabilir olduğu sonucuna varabilir.
Kaynak:
Daha kısa Merkle Ağaçlarını (NMT'ler) adlandırma
NMT'ler, blok verilerinin farklı uygulamalar için ayrı ad alanlarına bölünebileceği anlamına gelir. Bu, her uygulamanın yalnızca ilgili verileri indirip işlemesi gerektiği anlamına gelir, böylece veri işleme gereksinimleri önemli ölçüde azaltılır.
Kaynak:
Özellik Analizi
Celestia'nın Rollups'ı Ethereum'un Rollups'ından farklıdır, çünkü Celestia'da çalışma şekilleri standart durumu bağımsız olarak belirlenmiştir, bu bağımsızlık düğümlerin özerkliğini arttırır. Düğümler, merkezi yönetimlere olan bağımlılığı azaltarak, yazılım ve donanım çatalıyla işleme şeklini özgürce seçebilir, bu da daha fazla deney ve inovasyonu teşvik eder.
Celestia'nın Rollups'ı, yürütmeyle ilgili olmayan özelliklere sahiptir, bu da onun EVM uyumlu tasarımla sınırlı olmadığı anlamına gelir. Bu açıklık, sanal makinenin yenilikçiliği için daha geniş bir alan sağlar ve teknolojinin gelişmesine yardımcı olur.
Celestia, blok zincirinin dağıtım sürecini basitleştirdi. Optimint gibi araçları kullanarak, geliştiriciler yeni bir zinciri hızla dağıtabilir ve konsensüs mekanizmasının karmaşıklığından ve yüksek maliyetinden endişe etmezler.
Celestia, etkinlik durumu yükseliş ve geçmiş veri depolama işlemini ayrı ayrı ele alır ve daha etkili bir kaynak fiyatlandırma mekanizması sunar. Bu yaklaşım, yürütme ortamları arasındaki etkileşimi azaltır ve kullanıcı deneyimini iyileştirir.
Celestia'nın mimarisi, farklı zincirlerin güvenli bir şekilde etkileşim kurmasını sağlayan güven en aza indirilmiş köprüler oluşturmayı destekler, bu da blok zinciri kümesinin güvenliğini ve etkileşim kabiliyetini artırır.
Celestia, kullanıcı sayısının artması durumunda güvenli bir şekilde ölçeklendirme yapmayı hedefleyen ilk modüler tasarıma sahip bir DA ağıdır. Modüler yapısı sayesinde bağımsız blok zincirlerini başlatmak kolaylaşır. Celestia, benzersiz yöntem ve teknoloji yenilikleriyle, blok zinciri endüstrisinde önemli bir rol oynamayı hedeflemektedir. Özellikle ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmeye odaklanırken aynı zamanda güvenlik ve merkeziyetsizliği korumaktadır, bu da onu sürekli gelişen bir blok zinciri ekosisteminin önemli bir katılımcısı haline getirir.
Eigen DA
EigenLayer, kullanıcıların ETH, lsdETH ve LP Token'larını diğer yan zincirler, Oracle Makine ve benzeri platformlarda yeniden Stake yapmalarına ve doğrulama ödülleri almak için bir Düğüm olarak kullanmalarına izin veren bir protokoldür. Eigen DA, Ethereum üzerinde Merkeziyetsiz Veri Erişilebilirlik (DA) hizmeti olan, EigenLayer Restaking tarafından inşa edilen ve EigenLayer'da ilk aktif doğrulama hizmeti (AVS) olacaktır.
Teknik Özellikler
Ethereum'un veri kullanım yeteneğini artırın: Eigen DA, Blok verileri ve KZG taahhütleri kullanarak, Cancon güncellemesinden sonra Blok verileri ve KZG taahhütleri kullanarak Ethereum'un veri kullanım yeteneğini artırdı. Node doğrulama işi Ethereum'un Doğrulayıcıları tarafından gerçekleştirilir ve tüm süreç Ethereum'un mevcut altyapısı etrafında tamamlanır.
Gönüllü Konsensüs ve P2P Ağı yok: Eigen DA Düğüm, Ethereum doğrulayıcılar'in bir alt kümesi olmak için Ethereum L1'deki EigenLayer sözleşmesindeki ETH yeniden stake ediyor. Yönetilen kanıtlarla, her operatörün bir işlevin değerini düzenli aralıklarla hesaplaması ve göndermesi gerekir ve bu işlevin değeri yalnızca belirtilen depolama süresi içinde kendilerine ayrılan tüm blob bloklarını depolamışlarsa hesaplanabilir. Bu işlevi hesaplamadan blobları kanıtlarlarsa, veri öğelerine erişimi olan herkes bu Düğüm tarafından tutulan ETH keserek ağın güvenliğini ve güvenilirliğini sağlayabilir.
EigenLayer Konsensus Mekanizması: ETH yatırımcıları Eigen DA ağını doğrulamak ve özel Eigen DA kesme koşullarını kabul etmek için seçebilirler. Daha sonra POS doğrulayıcıları olarak ağ durumunu kanıtlarlar.
Veri Erişim Katmanı: Eigen DA, verileri küçük bloklara ayıracak ve bu bloklara silme kodlaması ve KCG çok terimli söz verme uygulayarak, her düğümün sistemin sadece küçük bir bölümünü indirmesini sağlayacak. Sistemdeki yarısının ayrılması bile, sistemi etkilemeyecektir. Bu mümkün olabilir çünkü bazı bloklar kaybedilse bile, silme kodlaması tam veri durumunu yeniden oluşturabilir ve KZG kanıtı, aldıkları blokların düğümlerin beyan ettikleri bloklarla aynı olduğunu garanti eder.
Kaynak:
Özellik Analizi
Eigen DA düğümü, EigenLayer ağındaki yeniden stake edilen düğümlerin bir alt kümesidir ve Eigen DA düğümü olmak için ek bir stake maliyetine ihtiyaç yoktur.
Mevcut DA çözümleri, işlem operatörlerinin eşlerinden Blob alarak aynı Blob'u diğer kullanıcılara yeniden yayınladığı P2P ağı kullanarak Blob'un iletilmesini sağlar. Bu, uygulanabilir DA oranını büyük ölçüde sınırlandırır. EigenDA'da, dağıtıcı Blob'u doğrudan EigenDA işlem operatörlerine gönderir. Verilerin yayılması, artık konsensüs protokolü ve P2P ağı bant genişliği kısıtlamalarından etkilenmeyen doğrudan iletişime dayanarak gerçekleştirilir, böylece iletişim, ağ gecikmesi ve onay süresini kısaltır ve veri gönderme hızını artırır.
Eigen DA, diğer DA çözümlerine göre daha yüksek bir güvenlik seviyesine sahip olup, Ethereum'un bazı güvenlik özelliklerini devralmıştır.
Eigen DA ayrıca Rollup'a farklı Stake Token modelleri, düzeltme ve silme kod oranları gibi seçeneklerle esnek bir şekilde destek verir, daha yüksek esneklik sağlar.
Eigen DA'nın nihai onayı, Etherum ana ağındaki Eigen DA sözleşmesine bağlı olduğundan, nihai onaylama süresinde Eigen DA'nın maliyeti diğer DA çözümlerine göre önemli ölçüde yüksek olacaktır.
Eigen DA, ileri teknolojiler olan silme kodlaması, KZG taahhüdü, ACeD vb. kullanır ve veri erişilebilirliğini (DA) ve konsensüsü bağımsız hale getirerek, işlem kapasitesi, düğüm yükü ve DA maliyeti açısından Ethereum DA çözümünden çok daha üstün performans sergiler. Diğer DA çözümlerine kıyasla, Eigen DA daha düşük başlatma ve stake maliyetine, daha hızlı ağ iletişimine ve veri sunma hızına, daha yüksek esnekliğe sahiptir. Bu nedenle, Eigen DA, DA pazarının yeni bir rakibi olması ve Ethereum'un bir kısmı DA hizmetini üstlenmesi olasıdır.
TNA Protocol
Kaynak:
TNA Protokolü, Bitcoin varlıkları ve güvenlik protokolü olarak tüm zincir alan adı varlığı üretimini ve DA çözümlerini bir araya getirir. Bitcoin veri kullanılabilirliği üzerine derinlemesine araştırmaya dayanarak, TNA Protokolü TNA Core'u tanıttı, BLOB tabanlı bir DA çerçevesi, Bitcoin ana ağı ve ikinci kat ağları arasında durum senkronizasyonu sağlayabilir ve ayrıca birden fazla Bitcoin ikinci kat ağı arasında gerçekleştirilebilir ve güvenli ve ekonomik olabilir. TNA Core'un çözümleri, Nubit, B Squared gibi büyük Bitcoin DA çözümlerinde iyi entegre olabilir ve daha verimli veri kullanılabilirliği sağlamaya yardımcı olabilir.
Ayrıca, TNA Core'un DA çözümü ve tüm zincirlerde üretilebilen domain varlıkları Tapnames, çapraz zincir etkileşimini doğrudan tanımlayarak, kullanıcıların domain adlarını farklı ağlar arasında sorunsuz bir şekilde işlem yapmalarına olanak tanır ve TNA Core tarafından güvenli bir engel sağlar.
TNA Protokolü'nün anlatıyı geliştirmesi, fiyat ve ürün üzerinde çift taraflı faydaların görüldüğü büyük bir anlam taşımaktadır. İlk olarak, anlatıyı geliştirmenin ve yeni ekonomi modelinin bir arada sunulmasının, TNA Protokolü için tokenlerin yeni likidite ve ticaret senaryoları aramasına yardımcı olması, tokenin potansiyel fiyat yükseliş fırsatlarını daha büyük ve net hale getirir; alan adı ve DA katmanı tabanlı olarak tanımlanan çapraz zincir etkileşim standartları aracılığıyla, TNA Protokolü ile ilişkili tokenlerin kullanım senaryolarının artırılması da, tokenin değerinin artmasına yardımcı olacaktır.
Ayrıca, bu tür anlatı yükseltmesi ürüne önemli faydalar getirecektir. Yeni Bitcoin çapraz zincir etkileşim standartları, kullanıcı deneyimini geliştirerek ve daha fazla ikinci katman ağının kullanımını teşvik ederek, Tapnames alan adlarını daha rekabetçi hale getirecek ve daha fazla kullanıcıyı çekip kullanmaya teşvik edecektir.
Bu nedenle, bu anlatı yükseltmesi sadece topluluğa ve fiyata doğrudan olumlu bir etki yapmakla kalmaz, aynı zamanda ürünün gelişimini ve ekosisteminin gelişmesini teşvik eder ve bütün ekosistemin uzun vadeli sürdürülebilirliği için sağlam bir temel oluşturur.
Avail DA, bir sonraki nesil güven azaltmalı uygulamalar ve egemenliğin toplanması gereksinimleriyle başa çıkmak için geliştirilmiştir. İnovatif güvenlik yöntemleri kullanarak, hafif müşteri tarafından veri kullanılabilirliğinin kolayca doğrulanmasına izin veren bir eş ağı örnekleme yöntemi benimsemektedir. Avail DA'nın sağladığı eşsiz veri kullanılabilirlik arabirimi ve güçlü güvenlik özellikleri sayesinde geliştiriciler, sıfır bilgi veya sahtekarlık önleme teknolojisi temelinde daha verimli ve kolay bir şekilde blok zinciri uygulamaları oluşturabilir.
Kaynak:
Avail DA Analizi
Avail, Ethereum Sanal Makinesi (EVM) uyumlu bir blockchain'dir. Yüksek verimli işlem sıralama ve kayıt, veri depolama ve geçerlilik doğrulaması sağlar. Geleneksel akıllı sözleşme ve altta yatan katman bağımlılığına kıyasla, Avail, Rollup'ın verileri doğrudan yayınlamasına ve hafif müşteri ağı üzerinden doğrulama yapmasına izin verir. Bu modüler tasarım, geliştiricilerin Avail'de veri depolamasına ve diğer ağları yerleşime seçmelerine olanak tanır, daha fazla esneklik ve seçenek sunar.
Avail'in konsensus mekanizması, Polkadot SDK'nın BABE ve GRANDPA konsensus mekanizmasından miras alınmış olup Polkadot'un Aday Gösterilen Hisse İspatı (NPoS) kullanmaktadır ve 1000'e kadar doğrulama düğümünü destekler. Güçlü bir konsensus mekanizmasının yanı sıra, Avail ayrıca merkeziyetsizlik özelliğine sahiptir, hafif müşteri P2P ağı aracılığıyla veri örnekleme yaparak, verilerin kullanılabilirliğini sağlamak için etkili ve güvenilir bir yedekleme mekanizması sunar, hatta arıza durumlarında bile.
Avail, işlem sıralamasında, kayıtta ve veri doğrulama açısından üstün performans gösterir ve Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ile uyumlu blok zincirini destekler. Hafif müşteri ağı doğrulama mekanizması sayesinde, Avail'deki Rollup, akıllı sözleşmeler ve temel katmana bağlı olmadan hafif müşteri ağı doğrulama durumuna güvenebilir. Modüler yapısı sayesinde, geliştiriciler Avail'de veri depolayabilir ve yerleşim için diğer ağları seçebilirler.
Düğüm Türleri
Tam Düğüm: Bu düğümler, blokları indirme ve doğrulama görevlerini üstlenirken, konsensüs sürecine katılmazlar. Ağın bütünlüğünü sağlamak için rol oynarlar.
Doğrulama düğümü: Bu düğümler, Avail DA konsensüs mekanizmasının çekirdeğidir. Blokların oluşturulmasından, içerdikleri işlemlerin belirlenmesinden ve ağın düzeninin korunmasından sorumludurlar. Doğrulayıcı düğümler, teşvik elde etmek için konsensüs katılımıyla çalışır ve DA katmanının işleyişinin temelidir.
Hafif müşteri: Sınırlı kaynaklarla çalışırken, hafif müşteriler ağa katılmak için blok başlıklarına güvenirler. Belirli işlem verilerini almak için tam düğümü gerektiğinde sorgulayabilirler ve merkeziyetsizlik ve ağın erişilebilirliğini sağlamak için önemlidirler.
Yakın DA
8 Kasım 2023'te NEAR Vakfı, ETH rollup ve Ethereum geliştiricilerine güçlü ve maliyet etkin bir veri kullanılabilirliği sağlayan NEAR Veri Kullanılabilirliği (NEAR DA) katmanını duyurdu. İlk kullanıcılar arasında StarkNet'in Madara, Caldera, Fluent, Vistara, Dymension RollApps ve Movement Labs bulunuyor.
Kaynak:
Teknik Mimarlık
NEAR DA, NEAR Konsensüs Mekanizması'nın önemli bir parçası olan Nightshade'i kullanır, bu da ağı birden çok parçaya parçalar.
NEAR'daki her parça, blok oluşturan bir kısım olan chunk üretir. Bu chunk'lar birleştirilerek bloklar üretilir. Bir blok üreticisi bir alındığı işlediğinde, ilgili alındaki fikir birliğine varmak için gereklidir. Bir blok işlendikten ve içinde bulunduğu bloğa dahil edildikten sonra, alındaki fikir birliğine artık ihtiyaç duyulmaz ve blok zincirinin durumundan kaldırılabilir. Bu nedenle, NEAR, veriler gereksinimden fazla olduğunda bile fikir birliği hızını yavaşlatmaz, ancak NEAR DA'nın herhangi bir kullanıcısı işlem verilerini sorgulamak için yeterli zamanı olur. Bu nedenle, herhangi bir Rollup çözümü için ölçeklenebilir ve maliyet etkin veri erişimi son derece önemlidir. NEAR protokolü durum doğrulamaya doğru ilerledikçe, bazı tür doğrulayıcının (blok doğrulayıcıları) donanım gereksinimlerini daha da azaltacaktır. Durumu bellekte saklayarak, NEAR daha fazla parçalama desteği sağlayabilir ve sistemde merkeziyetsizliği artırabilir.
Avantaj Analizi
NEAR DA'da, konsensüs doğrulaması NEAR doğrulayıcıları tarafından sağlanır, bu doğrulayıcılar blob gönderimlerini işlerken konsensüse varırlar. Veri kalıcılığı açısından, tam düğüm en az üç gün boyunca işlev giriş verilerini depolar, arşiv düğümü ise verileri daha uzun süre depolayabilir.
NEAR DA'nın tasarımı, Konsensüs'ün verimli bir şekilde kullanılmasını ve fazla veri israfının önlenmesini sağlar. Ayrıca, bu veriler zaten NEAR'deki tüm ana tarayıcılar tarafından endekslenmiş durumda ve endeksleyici desteği sağlamak için kullanılıyor.
Son olarak, uzun vadeli kullanılabilirlik taahhüdü konusunda, NEAR DA, herkesin sınırlı uzmanlık bilgisi ve araçlarını kullanarak kolayca oluşturabileceği bir yaklaşım benimsemiştir.
NEAR-Polygon CDK entegrasyonu, geliştiricilerin kendi Rollup'larını oluşturmalarına ve Polygon ekosisteminin bir parçası olmalarına olanak tanır.
Bu, NEAR DA'nın ve sıfır bilgiye dayalı Katman 2 yığınının ilk birleşmesidir ve ölçeklenebilir veri kullanılabilirliği çözümleri arayan geliştiricilere daha fazla seçenek sunar.
Özet
Bloğ Zinciri alanında, Celestia, EigenLayer, Avail DA ve NEAR DA gibi DA projeleri arasında yoğun bir rekabet vardır. DA katmanı projeleri hızla ortaya çıksa da, temel teknolojileri karmaşık değildir ve her proje kendi benzersiz teknoloji ve rekabet avantajına sahiptir. Bu projeler, blok zinciri teknolojisi alanındaki çeşitlilik ve yenilikçiliği göstermektedir. Bu projelerin sürekli gelişmesi ve olgunlaşmasıyla birlikte, blok zinciri ekosisteminin daha da büyümesine ve gelişmesine önemli katkılarda bulunmaları beklenmektedir.
The content is for reference only, not a solicitation or offer. No investment, tax, or legal advice provided. See Disclaimer for more risks disclosure.
DA Yarış Pisti Ana Proje Envanteri
Orijinal yazar: Kar
原文翻译：Viper
Makale düzenleme: Edward, Piccolo, Elisa, Ashley, Joyce
Giriş
Blockchain teknolojisinin gelişimi ile, merkezi olmayan veri erişilebilirliği, blockchain'in üç büyük zorluğundan birini çözmenin önemli bir yönü haline geldi. Bu bağlamda, Celestia, EigenLayer, Avail DA ve NEAR DA gibi projeler ortaya çıktı; bunlar blockchain'in ölçeklenebilirlik ve performans sorunlarını çözmek ve blockchain ekosisteminin gelişimini teşvik etmek için yenilikçi teknoloji ve tasarımı kullanmaya çalışıyorlar.
Veri Erişilebilirliği Sorunu
Veri Erişilebilirlik Kılavuzu
Bugünün blok zinciri mimarisinde, veri kullanılabilirliği (DA) son derece önemli bir bileşendir. Geleneksel tek bir blok zincirinden farklı olarak, modüler blok zinciri ağı farklı işlevsel katmanlara ayırır, bunlar arasında yürütme, veri kullanılabilirliği (DA), uzlaşma ve yerleşim katmanları bulunur. Bu katmanlardan veri kullanılabilirliği (DA) katmanı, işlemlerin geçerliliğini doğrulamak için gereken verileri depolar.
Kaynak:
Veri Erişilebilirlik Sorunu
Blockchain ve Dağıtılmış Defter teknolojisinde, veri kullanılabilirlik sorunu son derece önemli bir zorluktur. Temel nokta, tüm işlem verilerinin ağda herkes tarafından erişilebilir ve doğrulanabilir olmasının sağlanmasıdır; bu, blok zinciri sisteminin bütünlüğünü ve güvenliğini korumak için son derece önemlidir.
Blockchain sisteminde, her bloğun işlem verileri ağ düğümleri tarafından doğrulanmalıdır. Ancak, bu verilerin tüm ağa güvenilir bir şekilde dağıtılması ve tüm katılımcıların eşit şekilde erişebilmesi önemli bir sorundur.
Veri Erişilebilirliği Neden Önemli?
off-chain işlemler: L2 çözümü, ana zincir dışındaki işlemleri ele almayı amaçlar ve genel sistem ölçeklenebilirliğini artırmayı hedefler. Bununla birlikte, bu işleme şekli bazı zorluklar getirebilir çünkü L2, tüm işlem verilerini hemen L1 blok zincirine kaydetmeyebilir, bu da tüm işlem verilerinin doğruluğunu ve bütünlüğünü doğrulamayı zorlaştırabilir.
Veriye dayalı çözüm mekanizması: L2 ağı, potansiyel anlaşmazlıkları çözmek için dolandırıcılık kanıtı gibi mekanizmaları uygulayabilir. Bu mekanizmaların etkinliği, işlem verilerinin kullanılabilirliği ve erişilebilirliği açısından önemlidir.
Şeffaflık ve Güven Sorunu: Blok zincir teknolojisinde, şeffaflık önemli bir prensiptir. L2 ağındaki veri kullanılabilirlik sorunları, kullanıcıların işlemlerin gerçekliğini doğrulamak için kendi başlarına yapamayabilecekleri bir güven krizine neden olabilir.
Doğrulama karmaşıklığı arttı: L2'nin tanıtımı, verilerin doğruluğunu ana zincire geri döndürmek için karmaşıklığı arttırdı ve bunun da veri kullanılabilirliği sorunlarına riski getirdi, bu da ağın güvenilirliğine etki etti.
DA Çözümü
DA katmanında çeşitli çözümler bulunmaktadır. Genel olarak, genel ve özel olarak iki ana türde sınıflandırılabilir: on-chain ve off-chain.
L2 çözümünde veri kullanılabilirliği genellikle iki farklı şekilde kullanılır:
DA Yarış Pisti Proje Dizini
Veri Erişilebilirlik (DA) alanındaki katılımcılar oldukça azdır, Ethereum dışında, Celestia, Eigenlayer, Avail ve Near DA gibi bazı önemli projeler de vardır, bunlar kendi ilerleme alanlarında farklı özelliklere sahiptirler. DA projelerinde, güvenlik, özelleştirilebilirlik, etkileşim ve maliyet gibi faktörler son derece önemlidir.
Celestia
Celestia, kullanıcı sayısının büyümesini güvenli bir şekilde genişletmeyi amaçlayan modüler veri erişilebilirliği (DA) ağı kullanan ilk projedir. Modüler tasarımıyla herhangi bir kişi bağımsız bir blok zinciri başlatabilir.
Modüler blok zincirinin öncüsü olarak, Celestia Cosmos SDK'ya dayalı olarak geliştirilmiş ve veri kullanılabilirliğini artırmaya adanmıştır. Ana ağda, Celestia önemli bir rekabet avantajı elde etmiştir.
Teknik Özellikler
Celestia'nın tasarımı, yürütme, konsensüs, yerleşim ve veri kullanılabilirliğini ayırmaktadır. Bu modüler yapı, her seviyede uzmanlaşmayı ve optimize etmeyi sağlar, ağın genel verimliliğini ve ölçeklenebilirliğini artırır.
Kaynak:
Veri Erişilebilirlik Örnekleme (DAS)
Veri Kullanılabilirliği Örneklemesi (DAS), hafif düğümlerin tüm bloğu indirmeden veri kullanılabilirliğini doğrulamasına olanak tanıyan bir yöntemdir. Veri bloklarını rastgele örnekleyerek, ışık düğümü verilerin başarıyla alınabildiğini ve doğrulanabildiğini doğrulayabilir, böylece verilerin tüm Blok için kullanılabilir olduğu sonucuna varabilir.
Kaynak:
Daha kısa Merkle Ağaçlarını (NMT'ler) adlandırma
NMT'ler, blok verilerinin farklı uygulamalar için ayrı ad alanlarına bölünebileceği anlamına gelir. Bu, her uygulamanın yalnızca ilgili verileri indirip işlemesi gerektiği anlamına gelir, böylece veri işleme gereksinimleri önemli ölçüde azaltılır.
Kaynak:
Özellik Analizi
Celestia'nın Rollups'ı Ethereum'un Rollups'ından farklıdır, çünkü Celestia'da çalışma şekilleri standart durumu bağımsız olarak belirlenmiştir, bu bağımsızlık düğümlerin özerkliğini arttırır. Düğümler, merkezi yönetimlere olan bağımlılığı azaltarak, yazılım ve donanım çatalıyla işleme şeklini özgürce seçebilir, bu da daha fazla deney ve inovasyonu teşvik eder.
Celestia'nın Rollups'ı, yürütmeyle ilgili olmayan özelliklere sahiptir, bu da onun EVM uyumlu tasarımla sınırlı olmadığı anlamına gelir. Bu açıklık, sanal makinenin yenilikçiliği için daha geniş bir alan sağlar ve teknolojinin gelişmesine yardımcı olur.
Celestia, blok zincirinin dağıtım sürecini basitleştirdi. Optimint gibi araçları kullanarak, geliştiriciler yeni bir zinciri hızla dağıtabilir ve konsensüs mekanizmasının karmaşıklığından ve yüksek maliyetinden endişe etmezler.
Celestia, etkinlik durumu yükseliş ve geçmiş veri depolama işlemini ayrı ayrı ele alır ve daha etkili bir kaynak fiyatlandırma mekanizması sunar. Bu yaklaşım, yürütme ortamları arasındaki etkileşimi azaltır ve kullanıcı deneyimini iyileştirir.
Celestia'nın mimarisi, farklı zincirlerin güvenli bir şekilde etkileşim kurmasını sağlayan güven en aza indirilmiş köprüler oluşturmayı destekler, bu da blok zinciri kümesinin güvenliğini ve etkileşim kabiliyetini artırır.
Celestia, kullanıcı sayısının artması durumunda güvenli bir şekilde ölçeklendirme yapmayı hedefleyen ilk modüler tasarıma sahip bir DA ağıdır. Modüler yapısı sayesinde bağımsız blok zincirlerini başlatmak kolaylaşır. Celestia, benzersiz yöntem ve teknoloji yenilikleriyle, blok zinciri endüstrisinde önemli bir rol oynamayı hedeflemektedir. Özellikle ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmeye odaklanırken aynı zamanda güvenlik ve merkeziyetsizliği korumaktadır, bu da onu sürekli gelişen bir blok zinciri ekosisteminin önemli bir katılımcısı haline getirir.
Eigen DA
EigenLayer, kullanıcıların ETH, lsdETH ve LP Token'larını diğer yan zincirler, Oracle Makine ve benzeri platformlarda yeniden Stake yapmalarına ve doğrulama ödülleri almak için bir Düğüm olarak kullanmalarına izin veren bir protokoldür. Eigen DA, Ethereum üzerinde Merkeziyetsiz Veri Erişilebilirlik (DA) hizmeti olan, EigenLayer Restaking tarafından inşa edilen ve EigenLayer'da ilk aktif doğrulama hizmeti (AVS) olacaktır.
Teknik Özellikler
Ethereum'un veri kullanım yeteneğini artırın: Eigen DA, Blok verileri ve KZG taahhütleri kullanarak, Cancon güncellemesinden sonra Blok verileri ve KZG taahhütleri kullanarak Ethereum'un veri kullanım yeteneğini artırdı. Node doğrulama işi Ethereum'un Doğrulayıcıları tarafından gerçekleştirilir ve tüm süreç Ethereum'un mevcut altyapısı etrafında tamamlanır.
Gönüllü Konsensüs ve P2P Ağı yok: Eigen DA Düğüm, Ethereum doğrulayıcılar'in bir alt kümesi olmak için Ethereum L1'deki EigenLayer sözleşmesindeki ETH yeniden stake ediyor. Yönetilen kanıtlarla, her operatörün bir işlevin değerini düzenli aralıklarla hesaplaması ve göndermesi gerekir ve bu işlevin değeri yalnızca belirtilen depolama süresi içinde kendilerine ayrılan tüm blob bloklarını depolamışlarsa hesaplanabilir. Bu işlevi hesaplamadan blobları kanıtlarlarsa, veri öğelerine erişimi olan herkes bu Düğüm tarafından tutulan ETH keserek ağın güvenliğini ve güvenilirliğini sağlayabilir.
EigenLayer Konsensus Mekanizması: ETH yatırımcıları Eigen DA ağını doğrulamak ve özel Eigen DA kesme koşullarını kabul etmek için seçebilirler. Daha sonra POS doğrulayıcıları olarak ağ durumunu kanıtlarlar.
Veri Erişim Katmanı: Eigen DA, verileri küçük bloklara ayıracak ve bu bloklara silme kodlaması ve KCG çok terimli söz verme uygulayarak, her düğümün sistemin sadece küçük bir bölümünü indirmesini sağlayacak. Sistemdeki yarısının ayrılması bile, sistemi etkilemeyecektir. Bu mümkün olabilir çünkü bazı bloklar kaybedilse bile, silme kodlaması tam veri durumunu yeniden oluşturabilir ve KZG kanıtı, aldıkları blokların düğümlerin beyan ettikleri bloklarla aynı olduğunu garanti eder.
Kaynak:
Özellik Analizi
Eigen DA düğümü, EigenLayer ağındaki yeniden stake edilen düğümlerin bir alt kümesidir ve Eigen DA düğümü olmak için ek bir stake maliyetine ihtiyaç yoktur.
Mevcut DA çözümleri, işlem operatörlerinin eşlerinden Blob alarak aynı Blob'u diğer kullanıcılara yeniden yayınladığı P2P ağı kullanarak Blob'un iletilmesini sağlar. Bu, uygulanabilir DA oranını büyük ölçüde sınırlandırır. EigenDA'da, dağıtıcı Blob'u doğrudan EigenDA işlem operatörlerine gönderir. Verilerin yayılması, artık konsensüs protokolü ve P2P ağı bant genişliği kısıtlamalarından etkilenmeyen doğrudan iletişime dayanarak gerçekleştirilir, böylece iletişim, ağ gecikmesi ve onay süresini kısaltır ve veri gönderme hızını artırır.
Eigen DA, diğer DA çözümlerine göre daha yüksek bir güvenlik seviyesine sahip olup, Ethereum'un bazı güvenlik özelliklerini devralmıştır.
Eigen DA ayrıca Rollup'a farklı Stake Token modelleri, düzeltme ve silme kod oranları gibi seçeneklerle esnek bir şekilde destek verir, daha yüksek esneklik sağlar.
Eigen DA'nın nihai onayı, Etherum ana ağındaki Eigen DA sözleşmesine bağlı olduğundan, nihai onaylama süresinde Eigen DA'nın maliyeti diğer DA çözümlerine göre önemli ölçüde yüksek olacaktır.
Eigen DA, ileri teknolojiler olan silme kodlaması, KZG taahhüdü, ACeD vb. kullanır ve veri erişilebilirliğini (DA) ve konsensüsü bağımsız hale getirerek, işlem kapasitesi, düğüm yükü ve DA maliyeti açısından Ethereum DA çözümünden çok daha üstün performans sergiler. Diğer DA çözümlerine kıyasla, Eigen DA daha düşük başlatma ve stake maliyetine, daha hızlı ağ iletişimine ve veri sunma hızına, daha yüksek esnekliğe sahiptir. Bu nedenle, Eigen DA, DA pazarının yeni bir rakibi olması ve Ethereum'un bir kısmı DA hizmetini üstlenmesi olasıdır.
TNA Protocol
Kaynak:
TNA Protokolü, Bitcoin varlıkları ve güvenlik protokolü olarak tüm zincir alan adı varlığı üretimini ve DA çözümlerini bir araya getirir. Bitcoin veri kullanılabilirliği üzerine derinlemesine araştırmaya dayanarak, TNA Protokolü TNA Core'u tanıttı, BLOB tabanlı bir DA çerçevesi, Bitcoin ana ağı ve ikinci kat ağları arasında durum senkronizasyonu sağlayabilir ve ayrıca birden fazla Bitcoin ikinci kat ağı arasında gerçekleştirilebilir ve güvenli ve ekonomik olabilir. TNA Core'un çözümleri, Nubit, B Squared gibi büyük Bitcoin DA çözümlerinde iyi entegre olabilir ve daha verimli veri kullanılabilirliği sağlamaya yardımcı olabilir.
Ayrıca, TNA Core'un DA çözümü ve tüm zincirlerde üretilebilen domain varlıkları Tapnames, çapraz zincir etkileşimini doğrudan tanımlayarak, kullanıcıların domain adlarını farklı ağlar arasında sorunsuz bir şekilde işlem yapmalarına olanak tanır ve TNA Core tarafından güvenli bir engel sağlar.
TNA Protokolü'nün anlatıyı geliştirmesi, fiyat ve ürün üzerinde çift taraflı faydaların görüldüğü büyük bir anlam taşımaktadır. İlk olarak, anlatıyı geliştirmenin ve yeni ekonomi modelinin bir arada sunulmasının, TNA Protokolü için tokenlerin yeni likidite ve ticaret senaryoları aramasına yardımcı olması, tokenin potansiyel fiyat yükseliş fırsatlarını daha büyük ve net hale getirir; alan adı ve DA katmanı tabanlı olarak tanımlanan çapraz zincir etkileşim standartları aracılığıyla, TNA Protokolü ile ilişkili tokenlerin kullanım senaryolarının artırılması da, tokenin değerinin artmasına yardımcı olacaktır.
Ayrıca, bu tür anlatı yükseltmesi ürüne önemli faydalar getirecektir. Yeni Bitcoin çapraz zincir etkileşim standartları, kullanıcı deneyimini geliştirerek ve daha fazla ikinci katman ağının kullanımını teşvik ederek, Tapnames alan adlarını daha rekabetçi hale getirecek ve daha fazla kullanıcıyı çekip kullanmaya teşvik edecektir.
Bu nedenle, bu anlatı yükseltmesi sadece topluluğa ve fiyata doğrudan olumlu bir etki yapmakla kalmaz, aynı zamanda ürünün gelişimini ve ekosisteminin gelişmesini teşvik eder ve bütün ekosistemin uzun vadeli sürdürülebilirliği için sağlam bir temel oluşturur.
Avail DA, bir sonraki nesil güven azaltmalı uygulamalar ve egemenliğin toplanması gereksinimleriyle başa çıkmak için geliştirilmiştir. İnovatif güvenlik yöntemleri kullanarak, hafif müşteri tarafından veri kullanılabilirliğinin kolayca doğrulanmasına izin veren bir eş ağı örnekleme yöntemi benimsemektedir. Avail DA'nın sağladığı eşsiz veri kullanılabilirlik arabirimi ve güçlü güvenlik özellikleri sayesinde geliştiriciler, sıfır bilgi veya sahtekarlık önleme teknolojisi temelinde daha verimli ve kolay bir şekilde blok zinciri uygulamaları oluşturabilir.
Kaynak:
Avail DA Analizi
Avail, Ethereum Sanal Makinesi (EVM) uyumlu bir blockchain'dir. Yüksek verimli işlem sıralama ve kayıt, veri depolama ve geçerlilik doğrulaması sağlar. Geleneksel akıllı sözleşme ve altta yatan katman bağımlılığına kıyasla, Avail, Rollup'ın verileri doğrudan yayınlamasına ve hafif müşteri ağı üzerinden doğrulama yapmasına izin verir. Bu modüler tasarım, geliştiricilerin Avail'de veri depolamasına ve diğer ağları yerleşime seçmelerine olanak tanır, daha fazla esneklik ve seçenek sunar.
Avail'in konsensus mekanizması, Polkadot SDK'nın BABE ve GRANDPA konsensus mekanizmasından miras alınmış olup Polkadot'un Aday Gösterilen Hisse İspatı (NPoS) kullanmaktadır ve 1000'e kadar doğrulama düğümünü destekler. Güçlü bir konsensus mekanizmasının yanı sıra, Avail ayrıca merkeziyetsizlik özelliğine sahiptir, hafif müşteri P2P ağı aracılığıyla veri örnekleme yaparak, verilerin kullanılabilirliğini sağlamak için etkili ve güvenilir bir yedekleme mekanizması sunar, hatta arıza durumlarında bile.
Avail, işlem sıralamasında, kayıtta ve veri doğrulama açısından üstün performans gösterir ve Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ile uyumlu blok zincirini destekler. Hafif müşteri ağı doğrulama mekanizması sayesinde, Avail'deki Rollup, akıllı sözleşmeler ve temel katmana bağlı olmadan hafif müşteri ağı doğrulama durumuna güvenebilir. Modüler yapısı sayesinde, geliştiriciler Avail'de veri depolayabilir ve yerleşim için diğer ağları seçebilirler.
Düğüm Türleri
Tam Düğüm: Bu düğümler, blokları indirme ve doğrulama görevlerini üstlenirken, konsensüs sürecine katılmazlar. Ağın bütünlüğünü sağlamak için rol oynarlar.
Yakın DA
8 Kasım 2023'te NEAR Vakfı, ETH rollup ve Ethereum geliştiricilerine güçlü ve maliyet etkin bir veri kullanılabilirliği sağlayan NEAR Veri Kullanılabilirliği (NEAR DA) katmanını duyurdu. İlk kullanıcılar arasında StarkNet'in Madara, Caldera, Fluent, Vistara, Dymension RollApps ve Movement Labs bulunuyor.
Kaynak:
Teknik Mimarlık
NEAR DA, NEAR Konsensüs Mekanizması'nın önemli bir parçası olan Nightshade'i kullanır, bu da ağı birden çok parçaya parçalar.
NEAR'daki her parça, blok oluşturan bir kısım olan chunk üretir. Bu chunk'lar birleştirilerek bloklar üretilir. Bir blok üreticisi bir alındığı işlediğinde, ilgili alındaki fikir birliğine varmak için gereklidir. Bir blok işlendikten ve içinde bulunduğu bloğa dahil edildikten sonra, alındaki fikir birliğine artık ihtiyaç duyulmaz ve blok zincirinin durumundan kaldırılabilir. Bu nedenle, NEAR, veriler gereksinimden fazla olduğunda bile fikir birliği hızını yavaşlatmaz, ancak NEAR DA'nın herhangi bir kullanıcısı işlem verilerini sorgulamak için yeterli zamanı olur. Bu nedenle, herhangi bir Rollup çözümü için ölçeklenebilir ve maliyet etkin veri erişimi son derece önemlidir. NEAR protokolü durum doğrulamaya doğru ilerledikçe, bazı tür doğrulayıcının (blok doğrulayıcıları) donanım gereksinimlerini daha da azaltacaktır. Durumu bellekte saklayarak, NEAR daha fazla parçalama desteği sağlayabilir ve sistemde merkeziyetsizliği artırabilir.
Avantaj Analizi
NEAR DA'da, konsensüs doğrulaması NEAR doğrulayıcıları tarafından sağlanır, bu doğrulayıcılar blob gönderimlerini işlerken konsensüse varırlar. Veri kalıcılığı açısından, tam düğüm en az üç gün boyunca işlev giriş verilerini depolar, arşiv düğümü ise verileri daha uzun süre depolayabilir.
NEAR DA'nın tasarımı, Konsensüs'ün verimli bir şekilde kullanılmasını ve fazla veri israfının önlenmesini sağlar. Ayrıca, bu veriler zaten NEAR'deki tüm ana tarayıcılar tarafından endekslenmiş durumda ve endeksleyici desteği sağlamak için kullanılıyor.
Son olarak, uzun vadeli kullanılabilirlik taahhüdü konusunda, NEAR DA, herkesin sınırlı uzmanlık bilgisi ve araçlarını kullanarak kolayca oluşturabileceği bir yaklaşım benimsemiştir.
NEAR-Polygon CDK entegrasyonu, geliştiricilerin kendi Rollup'larını oluşturmalarına ve Polygon ekosisteminin bir parçası olmalarına olanak tanır.
Bu, NEAR DA'nın ve sıfır bilgiye dayalı Katman 2 yığınının ilk birleşmesidir ve ölçeklenebilir veri kullanılabilirliği çözümleri arayan geliştiricilere daha fazla seçenek sunar.
Özet
Bloğ Zinciri alanında, Celestia, EigenLayer, Avail DA ve NEAR DA gibi DA projeleri arasında yoğun bir rekabet vardır. DA katmanı projeleri hızla ortaya çıksa da, temel teknolojileri karmaşık değildir ve her proje kendi benzersiz teknoloji ve rekabet avantajına sahiptir. Bu projeler, blok zinciri teknolojisi alanındaki çeşitlilik ve yenilikçiliği göstermektedir. Bu projelerin sürekli gelişmesi ve olgunlaşmasıyla birlikte, blok zinciri ekosisteminin daha da büyümesine ve gelişmesine önemli katkılarda bulunmaları beklenmektedir.